Karbon elyaf, kullanım alanlarıyla günümüzde oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Karbon elyaf, ipliksi teknolojik ürünü bir madde olmakla birlikte, özellikle son dönemde bina güçlendirmelerde sıklıkla kullanılmaktadır. Yurt dışında sıklıkla kullanılan ama ülkemizde yeni yeni tanınan karbon elyaf, aslında dayanıklılığı ile pek çok alanda kullanılmaktadır.
Çelikten 3 kat daha dayanıklı ve 4,5 kat daha hafif olan ipliksi doku görenleri hayrete düşüren bir niteliktedir. Uydu, uçak, roket ve Formula 1 gibi alanlarda kullanılan karbon elyaf dayanıklılığı ile köprü akslarında bile etkisini göstermektedir. Karbon elyaf çok farklı yapısı ile çok amaçlı kullanılabilmektedir. Üretim olarak Japonya, ABD, İngiltere, Fransa, Macaristan gibi ülkelerden çıkmış olup, ülkemizde de deprem tehlikesine karşı sıklıkla kullanılmaya başlanmış ve oldukça etkilidir. Standartları oldukça yüksek olduğundan sağlam bir şekilde nüfuz eder.
Karbon Elyafın Yapısı
Karbon elyaf çeşitleri nelerdir sorusunun cevabını vermek gerekirse; Bu çeşitlere geçmeden önce karbon elyafın yapısından da bahsetmek gerekir. Karbon elyaf; katran, orlon, naylon gibi bileşenleri içerisinde barındırır. Bununla birlikte çeşitli kimyasallar ve yan maddeler de eklenmektedir. Orlonun fazla kullanılmasıyla ortaya PAN denilen bir ürün çıkmaktadır. Katran oranı fazla kullanılırsa ise ortaya Katran Temelli Fiber dediğimiz ürün çıkar. PAN denilen ürün fiber üretiminin ortalama %95 kadarını oluşturmaktadır. Karbon elyaf çeşitleri için özel detaylar mevcuttur.
Karbon elyafın hafif bir dokusu olduğundan kullanımı rahattır. Paslanma özelliği olmayan karbon elyaf kullanıcılarını rahat ettirir. Depreme karşı güçlendirilecek binayı zinde ve ayakta tutar. Çelikten sert yapısıyla olası bir depremde binanın zarar görmesini engeller. Uzun ömürlü olması sebebiyle ise başka bir tercih sebebidir. Karbon elyaf bünyesindeki bu özellikler ile çelikle birebir yarış halindedir. Katran temelli karbon fiber üretimi dünyada %6 civarındayken PAN fiber ise dünyada ortalama %95 civarındadır ve dikkat çekici özelliklerine bakmak gerekir. Özellikle Japonya’da üretimi seri haldedir. PAN temelli karbon fiber dört aşamada şekillenmektedir.
Karbon elyaf çeşitleri nelerdir, ana maddeleri nelerdir hangi aşamalardan geçer ve ne işe yarar, şimdi bunlara bakalım;
- Oksidasyon Aşaması: Orlon maddesi ilk etapta 300 dereceye kadar ısıtılmaktadır. Bu şekilde maddede bulunan hidrojen maddesi ayrıştırılır. Oksijen maddesi eklenen maddede yanmazlık özelliği kendisini gösterecektir.
- Yüzey İyileştirmesi Aşaması: Yüzey iyileştirmesinde bobindeki orlon, reçineye yapışması adına elektrolitik ortamda iyileştirmeye tabi tutulur.
- Karbonizasyon Aşaması: 3000 dereceye kadar ısıtılan orlon, maddede %100 karbonlaşma sağlar. Bu işlem ile birlikte karbonun sınıfı da belli olmaktadır.
- Kaplama Aşaması: İşlenmiş orlon bu aşamada reçine ile kaplanmaktadır. PAN tabanlı karbon fiberin üretimi bu şekilde tamamlanmış olur.
Diğer karbon elyaf çeşitleri şu şekilde sıralanmaktadır;
- Katran tabanlı karbon elyaf; Nemden etkilenmeyen katran tabanlı karbon fiberler sürtünme ve aşınma gibi durumlara karşı dayanıklılığı ile dikkat çekerler.
- Aramid karbon elyaflar; Bu karbon elyaf çeşidinin molekülünde 6 karbon atom hidrojen ile birbirlerine bağlanmaktadır. Darbeye direnci yüksek olan bu karbon elyafın maliyeti de düşüktür. Aramid karbon düşük maliyeti ile ön plana çıkar.
- Bor karbon elyaflar; Tungstenden oluşan bir çekirdek ve bunun bor maddesiyle kaplanması sonucu oluşmaktadır. Maliyeti yüksek ve henüz proje aşamasındadır.
- Silisyum karbür karbon elyaflar; Tungstenden oluşan bir çekirdeğin silisyum karbür bileşeni ile kaplanması neticesinde ortaya çıkar.
- Alümina karbon elyaflar; Alümina kaplı çekirdeğin silisyum dioksit maddesiyle kaplanması sonucu oluşan karbon elyaf çeşididir.
Tüm bu karbon elyaf çeşitleri kullanım alanlarına göre farklılık gösterse de temelde dayanıklılık sağlamaktadır. Uçak, gemi ve motorlarda kullanımına devam edilen karbon elyaf, bina dayanıklılığı için de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu bağlamda karbon elyafın ülkemizde de artık sıklıkla kullanılmaya başlandığını, ok çeşitliliği pek çok farklı sektörde uygulandığını söylemek mümkündür.
Karbon Elyaf Hakkında Bilgi Almak İçin Bizi Arayabilirsiniz. Tıklayınız!