Binalar, yapılar, betonarme binalar, ahşap binalar ve herhangi bir binanın, yapının, tesisin, depreme dayanıklı hale getirilmesi ya da depreme dayanıklı olacak şekilde monte edilmesi, imal edilmesi, imal edildikten sonra kullanıma açılması aşamasında uygulanan ya da uygulanması gereken teknikler, araştırmalar, analizlerden bir grubunu da, sismik tasarım anlayışı meydana getirmektedir. Kelime ya da anlam itibariyle bu şekilde tanımlanmak ile birlikte, teknik detaylara inildiğinde, aynı amaca hizmet eden farklı kavramların bulunduğunu göreceksiniz.
Sismik olarak ifade edilen ya da sismik tasarım olarak ifade edilen uygulama, herhangi bir yapının deprem esnasında ya da depremden sonra göstereceği davranış biçimini ortaya koymaktadır. Bu tip yapılarda ya da herhangi bir yapıda beklenen ölçütlerde, beklenen oranlarda etki gözlemlenmesine dayalı yapılan çalışmalar olarak da isimlendirilmesi mümkündür. Birden fazla yer, hareket seviyesi ve performans kriteri meydana gelmesi durumunda, binanın yeterli dayanımı göstermesi amacı ile uygulanan ya da uygulanması gereken tasarım yöntemleri anlamına gelmektedir. Yönetmelikler ile belirlenmiş, uygulanması zorunlu hale getirilmiş sistemler olarak da gündeme gelmektedir. Temel hedef, can ve mal varlığı kayıplarının ortadan kaldırılması ya da en azından minimum seviyelere indirilmesidir.
Sismik Tasarım Niçin Yapılır?
Bu uygulamanın gerçeğe dönüştürülmesinde, elbette belirli kriterler ya da belirli gerekçeler bulunmaktadır. Ne için yapılmaktadır? Uygun hareket ve ivme seviyesi belirlenmektedir. Bu sayede, bu seviyedeki yer hareketini karşılayacak düzeyde tasarımlar ortaya çıkarılmakta, yapılar, tesisler ortaya çıkarılmaktadır. Yapı performansı belirlenmekte, yer hareketleri karşısındaki mukavemeti arttırılmaktadır. Ekonomik analizler yapılıp, kıyaslama işlemi yapılmakta ve neticesinde, performansa karşılık yapı anlayışı ön plana çıkarılmaktadır. Bu işlemlerin uygulanması ile birlikte, yapı elemanlarında herhangi bir hasar bulunmadığı ya da yapının kullanılır durumda olup olmadığı gözlenecektir. Hasarlı olan yapıların kullanıma devam edilip edilemeyeceği ortaya konulacaktır. Hayati güvenliğe sahip olan bina deformasyonlarının önüne geçilecek ya da geçilememesi durumunda, sonuçları irdeleyip, yeni yapılaşmalarda gerekli tedbirler alınacaktır.
Sismik Tasarım Nasıl Uygulanır?
Uygulama prensiplerine bakıldığında, bina ve tesislerin gruplar halinde değerlendirildiğini hüküm verildiğini görmek mümkündür. İlk grup yapılar, deprem sonrasında hemen kullanılması zorunlu olan yapılardır ve mutlaka tespit olarak ifade edilen tasarım çalışmalarının yapılması gerekecektir. Bu grup içerisinde hemen kullanım imkanı ya da zorunluluğu olan grup içerisinde hastaneler ya da sağlık ocakları, dispanserler ya da itfaiye binaları ve tesisleri gibi ortamlar yer almaktadır. Bir sonra gelen grup ise, insanların, toplulukların, uzun süreli ve yoğun olarak yaşadığı, bulunduğu ortamlar, değerli eşyaların saklandığı yapılar, tesisler olarak tanımlanmıştır. Bunların arasında ise, genelde askeri kışla ve müze gibi yerler ile okullar bulunmaktadır. Öncelik derecesine sahiptir. Son grup ise, diğer binalar olarak tanımlanmıştır ve bu bina anlayışının içerisinde, işyerleri, konutlar bulunmaktadır. Orta seviyede dayanım beklenmektedir ve orta seviyede dayanım beklentisi içerisinde bulunan yapılar olarak tanımlanmıştır. Her birinde gerekli işlemlerin, sismik tasarım olarak ifade edilen işlemlerin yapılması gibi bir zorunluluk ortaya çıkacaktır.
Sismik Tasarım Nasıl Yapılır?
Uygulamada, elbette yetkili teknik personelin çalışmaları gündeme gelecektir. Rastgele İnşaat sektörüne giriş yapmış kişi ya da kuruluşlar, gerçek ya da tüzel kişilikler tarafından yapılacak işlemler değildir. Deprem yönetmelikleri konusuna hakim, ilgili yönetmelikler kapsamında görevlendirilmiş işletmeler, gerçek ya da tüzel kişilikler tarafından yapılmaktadır. Performans ölçütlerinin belirlenmesi şeklinde bir uygulama ön plana çıkarılmıştır. Bütün yapı elemanlarının detaylı bir şekilde incelenmesi, hasar tanımlamalarının yapılması gibi bir uygulama ön plana çıkarılmış ve bunun ile birlikte, performans ölçütleri, bu tip tasarım işlemleri sayesinde, net olarak, detaylı olarak belirlenmiştir. Ayrıca betonarme olarak ifade edilen tesislerde olması muhtemel olumsuzluklar incelenmiş, bunun neticesinde geliştirilen teknikler ile birlikte, can kaybı ve mal kaybı minimum seviyelerde tutulmuştur. Buna göre bina ve tesisler inşa edilmiş, inşaat teknikleri geliştirilmiş, inşaat kalite faktörlerinin yükselttiği dikkat çekmiştir.
Minimum seviyede hasar, minimum seviyede onarım maliyeti ve ekonomiye geri dönüşü anlayışı doğrultusunda hareket edilmektedir. Yapılan çalışmalar neticesinde, yapı elemanlarının üzerindeki etkiler net bir şekilde ortaya konulmaktadır ve bu sayede, daha kalıcı, daha dayanıklı, daha fazla performans gösteren bina ve tesislerde malzemelerin, insanların konuşlanması, güvence altında bulunması sağlanmaktadır. Buradaki en önemli kriter yukarıda belirtildiği üzere, tamamen teknik personel, teknik ekipman, yeterli teçhizat ve malzemeler ile birlikte yetkilendirilmiş kişi ve kuruluşlar tarafından çalışmaların yapılması ve sonlandırılmasıdır.
Konu Hakkında Bilgi Alabilmek İçin Bizi Arayabilirsiniz. Tıklayınız!