Bina Güçlendirme Çalışmasının Faydaları ve Önemi
Ülkemizde bina güçlendirme çalışmalarının birçok faydası bulunmaktadır. Bu avantajlar arasında güvenlik önlemlerinin artması, ekonomik ve yasal açıdan da sağlanan avantajlar öne çıkmaktadır. Bu tür çalışmaların yapıya sağladığı dayanıklılık artışı sayesinde bina sahipleri hem güvende hisseder hem de gelecekte olası mali kayıplardan korunmuş olur. Ayrıca bu tür güçlendirme faaliyetleri yasal düzenlemelere uyum sağlamak için de oldukça önemlidir. Bina değerinin artmasına da katkıda bulunmaktadır.
Güçlendirmenin Gerekliliği
Mevcut yapılar ve tesisler zamanla çeşitli etkenler tarafından yıpranabilmektedir. Bazen de imalat hataları yüzünden depreme karşı dayanıksız hale gelir. Mevcut bir binanın eski olması önemli bir faktördür. Fakat yeni binalarda bile bazen problemler meydana gelir. Uzman ekipler bu binalarda denetimler gerçekleştirir. Bu denetimler sonucunda bina kolon ve kiriş yapılarında sorunlar belirlenir. Veya projeye aykırı imalatlardan kaynaklanan temel problemleri belirleyebilir. Bu tür binaları depreme karşı dayanıklı hale getirmek gerekmektedir. Mühendisler bu amaçla yapılacak çalışmaları bina güçlendirme olarak tanımlar. Bu tür uygulamaların birçok önemli faydası vardır. Bu da ev sahiplerine büyük faydalar sağlar.
Bina Güçlendirme Nedir? Temel Tanım
Herhangi bir iç veya dış etken sonucu mevcut bina ve tesislerde zararlar meydana gelebilmektedir. Bu zararlar genellikle kolonlar, kirişler, duvarlar veya temeller gibi yapı elemanlarında ortaya çıkmaktadır. Uzmanlar bu zararların onarılması ve yapının güçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapmaktadır. Bunun amacı ise yapının doğal afetlere ya da depreme karşı dayanıklı hale getirilmesidir. Bu işlem genel olarak bina güçlendirme olarak adlandırılmaktadır. Aslında bu ifadede bina güçlendirmenin faydalarına dair bilgi edinmemiz mümkündür. Yaşam alanları veya toplu konut birimlerinin depreme karşı dayanıklı hale getirilmesinin önemli olduğu belirtilmektedir. Bu sayede maddi ve manevi kayıpların önüne geçilmesi amaçlanır. Bina güçlendirme çalışmalarının en önemli yönü budur. Toplumun güvenliği için kritik bir rol oynamaktadır.
En Temel Bina Güçlendirme Faydası: Can Güvenliği
Deprem haberleri sıkça medya organlarında karşımıza çıkıyor. Hem yazılı basında hem de görsel basında yer alıyorlar. Deprem meydana geldiğinde bazı binaların ve yaşam alanlarının yıkılmasına şahit oluruz. Zaman zaman binalar, yıkılmasa bile oturulamaz hale geliyor. Bu durumun ana sebebi, yapıların sismik açıdan zayıf olması olarak belirleniyor. Bina güçlendirme çalışmaları ise bu riskin önüne geçmek için bir adımdır. Projenin temel amacı ise deprem anındaki binanın tamamen çökmesini önlemektir. Bu sayede içerisindeki insanların güvenli bir şekilde tahliyesine zaman sağlanabilmektedir. Bu yöntem, şüphesiz ki en önemli bina güçlendirme faydaları arasında yer almaktadır. Diğer bütün ekonomik ve sosyal avantajlar bu temel hedefin doğal bir sonucudur.
Deprem Performansının Artırılması
Mühendisler bir binayı depreme karşı güçlendirmek için çalışıyor. Yapının depreme dayanıklılığını artırırlar. Bu işlem sayesinde yapı depremin etkilerini daha iyi absorbe eder. Yani kontrollü bir salınım yapar. Güçlendirilmiş bir yapı ile taşıma sistemi ani kırılmaların önüne geçer. Kolonlar ek donatılarla veya CFRP sargılarla desteklenir ve taşıma kapasitesi ile sünekliği artırılır. Esnek bir yapı depremin etkinliğini azaltarak ayakta kalabilmektedir. İçindeki insanlar için güvenli bir alan oluşturur. Bu yöntem doğrudan can güvenliğini sağlayarak en büyük faydayı sunar.
Yapısal Bütünlüğün Korunması
Deprem anında bir binanın tüm taşıyıcı elemanlarının bir bütün olarak işlev görmesi hayati önem taşır. Eğer bir kolon veya kiriş zayıf durumdaysa o eleman ilk olarak zarar görür. Bu tek bir elemanın çökmesi diğer elemanların da fazla yüklenmesine neden olan domino etkisini yaratarak zincir reaksiyonu oluşturur. Bu durumda bina tamamen yıkılabilmektedir. Bina güçlendirme çalışması zayıf elemanları takviye ederek sistemin dayanımını artırır. Tüm taşıyıcı elemanların kapasitesini dengeli şekilde artırır. Bu sayede bina deprem sırasında yapısal bütünlüğünü korur. Tüm elemanlar yükü paylaşarak iş birliği yapar.
Ekonomik Bina Güçlendirme Faydaları
Bina güçlendirme faydaları yalnızca can güvenliğini sağlamak değildir. Mülkiyet sahiplerine önemli ekonomik avantajlar da sunar. Genellikle daha tercih edilir çünkü maliyetleri daha düşüktür ve uygulamaları kolaydır.
Maliyet Avantajı
İnşaat firmaları bir binayı yıkmak ve yeniden inşa etmek yerine mevcut binayı güçlendirmelerinin maliyet açısından daha avantajlı olduğunu keşfeder. Yıkımın getirdiği hafriyat çalışmalarıyla yeni temel ve kaba inşaat işleri oldukça pahalı olabilmektedir. Bununla birlikte uzmanlar sadece zayıf yapı elemanlarına müdahale eder. Bina güçlendirme projelerinde malzeme ve işçilik maliyetlerini önemli ölçüde azaltmayı başarırlar. Genel olarak bir güçlendirme projesinin maliyetinin aynı binanın yıkılıp tekrar yapılmasına göre %40 ile %60 arasında değiştiği bilinmektedir. Bu durum mülkiyet sahiplerine sağladığı ciddi finansal avantaj anlamına gelmektedir. Bu sebeple birçok insan için güçlendirme daha erişilebilir bir seçeneğe dönüşmektedir. Bu durum en belirgin bina güçlendirme faydaları arasındadır.
Mevcut İmar Haklarının Korunması
Bu avantajın en önemli ve en az bilinen yönlerinden biridir. Eski yapıların genellikle inşa edildikleri dönemin imar planlarına göre daha fazla inşaat alanına sahip olmasıdır. Eğer bu yapılar yıkılıp yeniden yapılırsa güncel imar planlarına uygun hale getirilmeleri gerekir. Bu da genellikle daha küçük bir toplam alanı olan yeni bir binanın yapılması anlamına gelmektedir. Mülkiyet sahiplerinin bu durumda karşılaştığı önemli bir sorun da “metrekare kaybı” yaşamalarıdır. Yapı güçlendirme işlemiyse mevcut binayı ve onun yasal imar haklarını koruyarak bu olumsuz durumu engeller. Gayrimenkul sahiplerinin hem yapılarını güvenli hale getiriyor hem de değerli gayrimenkul alanlarını kaybetmemesi önemlidir. Bu durum özellikle arsa değeri yüksek olan bölgelerde büyük bir ekonomik avantaj sağlıyor.
Emlak Değerinin Artırılması
Riskli ve depreme dayanıksız bir binanın piyasada değeri oldukça düşüktür. Potansiyel alıcılar bu tip binalara yatırım yaparken endişe duymaktadır. Bankalar da konut kredisi vermek konusunda isteksiz davranırlar. Ancak bina güçlendirme çalışması geçirmişse durum tamamen değişir. Yapılan testler ve projeler binanın güvenli olduğunu kanıtlar. Bu da direkt olarak binanın değerini artırır. Güçlendirilmiş ve depreme karşı dayanıklılığı kanıtlanan bir daire riskli bir daireye göre çok daha yüksek fiyatla satılabilmektedir. Mülkiyet sahiplerinin yaptıkları güçlendirme harcamalarını mülklerinin artan değeriyle geri kazandığı bilinmelidir.
Operasyonel ve Sosyal Bina Güçlendirme Faydaları
Ekonomik avantajların yanı sıra güçlendirmenin operasyonel ve sosyal yönleri de önemlidir. Mülkiyet sahiplerinin yaşam kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bu getiriler arasında proje süresinin kısalığı en belirgin olanıdır. Ayrıca bazı modern güçlendirme yöntemleri bina sakinlerini evlerinden çıkarmadan uygulanabilmektedir. Bu da kira gibi ek masrafları ve taşınma stresini ortadan kaldırır. Tarihi ve kültürel değere sahip binalarda güçlendirme bu mirasın korunmasına yardımcı olmaktadır. Bu sosyal güçlendirme avantajları ise bu yöntemin niçin tercih edildiğini açıklamaktadır.
Zaman Avantajı
Binaların yıkılıp yeniden inşası oldukça uzun süren bir süreçtir. Projelendirme, ruhsatlandırma, yıkım ve yeni inşaat sürecini içerir. Bu durum projenin tamamlanmasını 2 ila 5 seneye kadar uzatabilmektedir. Mülkiyet sahiplerini evlerinden uzakta yaşamaya zorlar. Bu durum ek kira masrafları ve önemli bir zorluğu beraberinde getirir. Ancak binanın güçlendirilmesine yönelik çalışma bu durumu tümüyle ortadan kaldırabilmektedir. Standart bir güçlendirme projesinin genellikle 3 ila 6 ay gibi oldukça kısa bir sürede tamamlandığı görülür. Binada yaşayanlar böylece hızlı bir şekilde tekrar güvenli evlerine dönebiliyorlar. Bu durum zaman açısından büyük bir avantaj sağlıyor.
Yasal Bir Zorunluluk mu?
Eğer yaşadığınız bina veya tesis üzerinde çatlaklar gibi olumsuz işaretler görülüyorsa, bu durum dikkate değerdir. Can güvenliğinizi ön planda tutmak istiyorsanız, zorunlu olan güçlendirme çalışmalarını yapmanız gerekir. Bu sürecin bireysel olarak yapılamayacağı unutulmamalıdır. Mevcut çatlakları alçı ile kapatmak sadece geçici bir çözümdür. Binanın asıl sorununu gidermez. Ülkemizde 6306 sayılı “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesine İlişkin Kanun” bulunmaktadır. Bu kanun risk altındaki yapıların belirlenmesini zorunlu hale getirmektedir. Bu yapılarla ilgili gerekli tedbirlerin alınmasını da zorunlu hale getirmektedir.
6306 Sayılı Kanun ve Güçlendirme Kararı
Deprem yönetmeliğinde riskli binalarla ilgili önemli hükümler bulunmaktadır. 6306 sayılı kanunun 8’inci maddesinin 2’nci fıkrası bu konuda yol göstermektedir. Bu maddeye göre “Yıkımına Karar Verilen Süre İçerisinde Malikler Tarafından Güçlendirme Kararı Alınabilir.” şeklinde bir ifade yer almaktadır. Bu durum mülkiyet sahiplerine yıkım öncesinde alternatif bir seçenek sunmaktadır. Başka bir deyişle; bir bina test sonuçlarına göre “riskli yapı” arasında sınıflandırılırsa kanun mülk sahiplerine belirli bir süre tanımaktadır. Bu süre zarfında mülkiyet sahiplerinin yapabileceği iki seçenek vardır. Ya binayı yıktıracaklar ya da binayı güçlendireceklerdir. Belediyeden ruhsat almak için projelerini hazırlayarak güçlendirme kararı aldıklarında yasal zemin oluşturulur.
Uygulanan Bina Güçlendirme Çalışması Teknikleri
Bina güçlendirme işlemine dair birçok faydadan bahsedilmektedir. Bu işlem farklı sistemlerin kullanılmasını gerektirir. Bina güçlendirme işlemine yönelik olarak mühendislerin tercih ettiği sistemler vardır. Mantolama veya gömlek geçirme sistemi ile kanat ekleme sistemi bulunur. Ayrıca yeni ve eski betonların bir araya getirilmesini sağlayan kaynaştırma sistemi de kullanılmaktadır. Kolon ve çelik mantolama sistemleri de sıkça tercih edilen yöntemler arasındadır. Betonarme mantolama ve epoksi enjeksiyon sistemi ise yaygın çözümleri içinde barındırmaktadır. Bu sistemlerden herhangi birinin ya da birkaçının tek başına uygulanması mümkün değildir. Bu iş profesyonel mühendislere özel bir alan olup uzmanlık gerektirmektedir. Mülkiyet sahiplerinin bu sebeple uzman firmalardan destek almaları gerekmektedir.
Sonuç: Bina Güçlendirme ile Geleceğe Yatırım
Sonucunda bina güçlendirme faydaları saymakla bitmiyor. Can güvenliğini sağlamak en temel ve önemli faydasıdır. Bunun yanında yıkıp yeniden inşa etmekten daha ekonomik ve hızlı bir çözüm sunar. Mülkiyet sahiplerinin mevcut imar haklarını ve alanlarını koruyor. Yapının emlak değerini artırıyor. Tüm bu faktörler bir araya geldiğinde güçlendirmenin ne kadar mantıklı bir yatırım olduğunu ortaya koyuyor. Deprem bölgesinde yaşayan bizler için binalarımızın güvenliği seçim değil, zorunlu hale geliyor. Kendi ve sevdiklerimizin geleceğini güvence altına almak için bilinçli adımlar atarak ve profesyonel destek alarak ileriye dönük tedbirler alıyoruz.
Youtube videolarımızı izlemek için tıklayınız.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişime geçmek için tıklayınız.
