Deniz altı altyapısı, modern dünyanın enerji ve iletişim şebekelerinin temel taşıdır. Bu altyapı içinde boru hatları, platformlar ve deniz altı kabloları bulunur. Ama deniz altı altyapısı binlerce metre derinlikte, uzakta çalışır. Orada aşırı basınç ve yoğun korozyon sürekli sorun yaratır. Karadan kimse deniz altı altyapısının bütünlüğünü göremez. Bu yüzden su altı inceleme gerekir. Su altı inceleme, deniz altı altyapısının ömrünü belirlemek ve felaketleri önlemek için şarttır. Su altı inceleme, deniz altı altyapısının duvar kalınlığını yüksek hassasiyetle ölçer. Tahribatsız bir muayene (NDT) yöntemidir. Firmamız, bu yüksek teknolojiye dayalı su altı inceleme hizmetlerini yürütür. Bunun için sertifikalı NDT teknisyenlerine ve uzman profesyonel dalış ekibi birimlerine ihtiyaç vardır. Su altı kaplama kontrolü bu hizmetlerin önemli bir parçasıdır.
Su Altı Kaplama Kontrolü Neden Hayati Önem Taşır?
Denizcilikte, su altı kaplama kontrolü bir lüks denetim değil, zorunlu bir ihtiyaçtır. Aksine, bu kontrol yapılmazsa gözden kaçan riskler ortaya çıkar. Su altı inceleme hizmeti almak, tehlikeleri azaltır. Dolayısıyla, bu hizmetin alınması için pek çok kritik neden bulunur.
1. Korozyon Felaketini Önleme
Boya, çeliği koruyan ilk ve en önemli savunma hattıdır. Su altı kaplama kontrolü, savunma hattındaki en ufak zayıflığı bile bulur. Kaplamadaki ufak bir çizik ya da kabarcık (blistering), göründüğünden daha tehlikelidir. Tuzlu su (klorür), bu noktadan metale sızar. Sızan tuzlu su, çeliğin altına hızla yayılır ve “Sürünme korozyonu” (corrosion creep) başlatır. Ekipler, kaplamadaki ufak hataları büyümeden bulur ve yapının ömrünü uzatır.
2. Ekonomik Kayıpları Önleme
Su altı kaplama kontrolü sadece hasarı değil, kirlenmeyi de inceler. Bu, özellikle gemi ve yat sahipleri için kritiktir.
- Biofouling (Biyolojik Kirlenme): Gemi gövdesine yapışan yosun, midye ve kekamozlar (barnacles) suyun sürtünme direncini (drag) muazzam ölçüde artırır.
- Yakıt Tüketimi: Sürtünmedeki artış, geminin aynı hıza ulaşmak için %30, hatta %40’a varan oranda daha fazla yakıt yakmasına neden olur.
- Profesyonel Rolü: Profesyonel dalış ekibi sadece “kirli” demez. Kirliliğin türünü (yumuşak kirlenme mi, sert kireçli kirlenme mi) belirler. Böylece en doğru su altı temizlik yönteminin seçilmesini sağlar.
3. Yapısal Bütünlüğün Korunması
Bazen kaplamadaki bir hasar, daha büyük bir sorunun işareti olur. Ekipler su altı kaplama kontrolü yapar ve kaplamanın altındaki metali de inceler. Örneğin, boyadaki bir çatlak, alttaki kaynak dikişinde başlayan bir metal yorgunluğu (fatigue) çatlağının habercisi olabilir. (Bkz: Su Altı Çatlak Tespiti). Boyadaki bir soyulma, bir gemi çarpması sonucu oluşmuş bir göçüğün (dent) üzerinde olabilir.
4. Yasal Zorunluluklar ve Sigorta (Class Survey)
Liman otoriteleri ve uluslararası Sınıflandırma Kuruluşları (DNV, Lloyd’s, ABS vb.) katı kurallara sahiptir. Nitekim bu kuruluşlar, gemilerin, platformların ve liman yapılarının periyodik su altı denetiminden geçmesini şart koşar. Firmamızın sunduğu su altı inceleme raporları, bu yasal gereklilikleri karşılar. Ayrıca sigorta poliçelerinin geçerliliği için resmi kanıt sağlar.
Kaplamaların Başlıca Düşmanları Nelerdir?
Ekipler su altı kaplama kontrolü yaparken, belirli hasar türlerini arar.
1. Biyolojik Kirlenme (Biofouling)
Kaplamalar için en büyük tehdit budur. Şöyle ki, kaplamalar sadece sürtünmeyi artırmakla kalmaz; midye ve kekamoz gibi sert kabuklu canlılar yüzeye tutunmak için boya içine kök salar. Bunun sonucunda, kökler kaplamanın koruyucu filmini fiziksel olarak deler. Ayrıca, bu canlıların altında oksijensiz bir ortam oluşur. Bu durum da Mikrobiyolojik Etkili Korozyon (MIC) adı verilen agresif bir paslanma başlatır.
2. Mekanik Hasarlar (Darbe ve Aşınma)
Bunlar ani ve şiddetli hasarlardır.
- Gemi Çapaları: Limanlarda veya demir sahalarında sürüklenen gemi çapaları, deniz tabanındaki boru hatlarının kaplamasını kazır. Çeliği açığa çıkarır.
- Trol Ağları: Balıkçı trollerinin ağır kapıları, kablolara ve borulara takılarak kaplamayı yırtar.
- Yüzen Enkazlar: Fırtına sırasında sürüklenen konteynerler, kütükler veya buz parçaları (iceberg), platform ayaklarına veya gemi gövdelerine çarparak kaplamayı ezer.
3. Katodik Koruma (CP) Sorunları
Çelik yapıları, ekipler “Katodik Koruma” (CP) sistemleri (kurban anotlar) ile de korur. Ancak bu sistem yanlış ayarlanırsa kaplamaya zarar verir.
- Aşırı Koruma (Over-Protection): Eğer dış akım (ICCP) sistemi çok yüksek voltaj verirse, metal yüzeyde hidrojen kabarcıkları oluşur. Bu kabarcıklar, boyanın altındaki filmi iterek “Katodik Ayrılma” (Cathodic Disbondment) denilen büyük soyulmalara yol açar. Dolayısıyla, su altı kaplama kontrolü, aşırı koruma durumunu erken tespit eder.
Su Altı Kaplama Kontrolü Aşama 1: Yüzey Hazırlığı (Başarının İlk Şartı)
Su altı kaplama kontrolü kuralı çok basittir. Görmediğiniz şeyi denetleyemezsiniz. Bu yüzden, operasyon daima yüzey hazırlığıyla başlar. Dalgıç ölçüm yapmadan önce biyolojik kirlenme katmanını temizlemek zorundadır.
- Elle Kazıma (Scraping): Hafif kirli ya da hassas bölgelerde dalgıçlar basit el aletleri (kazıyıcılar) kullanır.
- Hidrolik Fırçalama (Hydraulic Brushing): Kalın kekamoz (barnacle) ve midye katmanları için, ekipler yüzeyden güç alan, dönen hidrolik fırçalar kullanır. Bu fırçaları boyaya zarar vermeyecek sertlikte seçer.
- Yüksek Basınçlı Su Jeti (Water Jetting): En inatçı kaplamalar ve pas tabakaları için dalgıç, 3000-5000 PSI basınçta su püskürten özel “su jeti” tabancaları kullanır.
Su Altı Kaplama Kontrolü Aşama 2: Sualtı İnceleme Yöntemleri
Doğru su altı kaplama kontrolü yöntemi, projenin derinliğine, risklerine ve hedefine göre seçilir.
Su Altı Kaplama Kontrolü Yöntem 1: Dalgıç Tabanlı İnceleme (Göz ve El)
En esnek ve en detaylı su altı inceleme yöntemi hala tecrübeli bir dalgıçtır.
- Görsel Denetim (GVI/CVI): Dalgıç, bir kaplamadaki kabarcığın dokusunu hisseder. Yumuşak mı (ozmoz) yoksa sert mi (korozyon) olduğunu anlar. Robotların (henüz) bu dokunsal yeteneği yoktur.
- Kask Kamerası (CCTV – SSD): Ekipler tüplü dalış kullanılmaz. Bunun yerine Satıh Destekli Dalış (SSD) sistemini kullanır. Dalgıcın havası, iletişimi ve video sinyali bir hortum (umbilical) ile yüzeydeki gemiye bağlanır. Yüzeydeki mühendis ya da Sınıflandırma Kuruluşu denetçisi, dalgıcın kask kamerasından gelen her şeyi anında izler. Böylece denetimi kendisi yönetir.
Su Altı Kaplama Kontrolü Yöntem 2: ROV Görüntüleme (Robotik Gözler)
İnsan dalgıcın inmekte zorlandığı kadar derin veya tehlikeli (kirli) sular için ekipler robotları kullanır.
- ROV Nedir?: ROV, bir gemiden veya kıyıdan bir kablo (tether) ile kontrol edilen, insansız bir sualtı robotudur ve ayrıca su altı görüntüleme sistemleri için en önemli araçlardan biridir.
- Gözlem Sınıfı ROV (Eyeball ROV): Bunlar küçük, çevik ve hızlı robotlardır. Güçlü ışıkları ve yüksek çözünürlüklü HD/4K kameraları vardır. Boru hattı veya kablo hattı boyunca genel bir görsel denetim (GVI) yapmak için idealdirler.
- Çalışma Sınıfı ROV (WROV): Çalışma sınıfı ROV, su altı kaplama kontrolü için özel NDT aletlerini taşır; robotik kolları (manipülatör) yüzeyi temizler ve probu temas ettirir. Ekipler bu ROV’ları derin deniz offshore boru hattı tamiri için kullanır. Platform montajı gibi ağır işlerde de kullanılmaktadır.
Su Altı Kaplama Kontrolü Aşama 3: Gelişmiş Kaplama Kontrolü (NDT) Teknikleri
Standart bir su altı inceleme (GVI) yüzeyde ne olduğunu gösterirken, NDT kaplamanın nasıl çalıştığını ve ne kadar ömrü kaldığını gösterir.
Su Altı Kaplama Kontrolü Teknik 1: Sualtı Kuru Film Kalınlığı Ölçümü (DFT)
- Görev: Boya katmanının kalınlığını ölçmek.
- Nasıl Çalışır?: Dalgıç ya da ROV su altında bir ultrasonik test cihazı kullanır. Ultrasonik test cihazı normal ölçüm cihazlarından farklıdır. Normal ölçüm cihazı sadece çelik kalınlığını ölçer. Kullanılan Kaplama Modlu cihaz ise aynı anda birden çok yankıyı inceler. Böylece boya katmanı kalınlığı doğru (veya hassas) bir şekilde ölçülür.
- Süreç: Ses dalgası ilerler; ilk yankı (echo) boyanın yüzeyinden gelirken, ikinci yankı çeliğin yüzeyinden (boya-metal arasından) gelir. Cihaz iki yankı arasındaki zamanı ölçer. Boyanın kalınlığını mikron (µm) cinsinden verir. Sonra bu değer, projenin orijinal spesifikasyonu (örn: “500 mikron epoksi”) ile karşılaştırılır.
Teknik 2: Sualtı Boşluk (Holiday) Tespiti
- Görev: Kaplama üzerindeki gözle görülemeyen iğne deliği (pinhole) veya küçük çizikleri bulmak.
- Nasıl Çalışır?: “Islak Sünger” (Wet Sponge) veya “Yüksek Voltaj” (High Voltage) prensibiyle çalışan özel dalgıç kontrollü cihazlar kullanılır. Dalgıç, bir ucu yapıya (topraklama) bağlı olan cihazın fırça probunu yüzeyde gezdirir. Eğer prob bir “holiday” (boşluk) üzerinden geçerse, su iletken olduğu için devreyi tamamlar ve cihaz, dalgıca sesli veya görsel bir alarm verir. Bu, korozyonun başlayacağı ilk noktayı gösterir.
Teknik 3: Sualtı Yapışma (Adhesion) Testi
- Görev: Kaplamanın metal yüzeye ne kadar güçlü yapıştığını ölçmek.
- Süreç: Temizlik: Dalgıç, küçük bir test alanını mükemmel şekilde temizler. Dolly Yapıştırma: Dalgıç, “dolly” adı verilen özel bir metal test diskini kaplamanın üzerine yapıştırır. Su altında kürlenebilen (sertleşen) özel bir epoksi yapıştırıcı kullanır. Çekme (Pull-Off): Yapıştırıcı kuruduktan sonra (genellikle 24 saat), dalgıç “hidrolik yapışma test cihazı” (örn: PosiTest AT-A) adı verilen bir aleti dolly’ye kilitler. Dalgıç kolu çevirir. Kol döndükçe, cihaz dolly’yi yüzeyden çekmek için uyguladığı kuvveti ölçer. Ölçüm PSI ya da MPa cinsinden olur.
- Analiz: Kaplama, belirlenen kuvvetin (örn: 1500 PSI) altında koparsa, yapışma zayıf demektir. Ayrıca, kopmanın nereden gerçekleştiği (boya katmanları arası, boya-metal arası) onarım planı için kritik bir bilgi verir.
Su Altı Kaplama Kontrolü Aşama 4: Raporlama – Veriyi Bilgiye Dönüştürme
Su altı kaplama kontrolü operasyonu, işin sadece bir kısmıdır. Toplanan verilerin (videolar, fotoğraflar, NDT sonuçları) yüzeyde anlamlı hale getirilmesi gerekir.
Su Altı Kaplama Kontrolü: Raporlama Neden Önemlidir?
Bir su altı inceleme raporu, müşterinin (armatör, liman yönetimi, sigorta şirketi) elindeki tek resmi belgedir. Bu rapor, milyonlarca dolarlık bir offshore onarım kararı için temel oluşturur.
Kapsamlı Teknik Raporumuz Neler İçerir?
Su altı kaplama kontrolü operasyonlarından sonra biz sadece bir video kaydı teslim etmeyiz. Kapsamlı bir mühendislik dosyası sunarız.
- Sörvey Haritaları (Mapping): İncelenen yapının (örn: gemi karinesi, platform ayağı) çizimleri. Bulduğumuz tüm hasarları (kabarcık, soyulma, çatlak) bu harita üzerine işaretleriz.
- Görsel Kanıtlar (Video ve Fotoğraf): Yüksek çözünürlüklü video kayıtlarını (genellikle dalgıcın kask kamerasından canlı anlatımlı) ve hasarlı bölgelerin net fotoğraflarını içerir.
- NDT Sonuçları: DFT kalınlık ölçüm tabloları, Holiday tespit edilen alanlar ve Yapışma (Adhesion) testi sonuçları (kopma basıncı).
- Mühendislik Değerlendirmesi ve Öneriler: Bu, en önemli bölümlerinden biridir. Sertifikalı kaplama enspektörleri (NACE/FROSIO), toplanan tüm verilere dayanarak hasarın ciddiyetini analiz eder. (Örn: “Bölge C4’te %30 kaplama kaybı ve aktif korozyon tespit edilmiştir.”). Son olarak, acil onarım (sualtı kumlama ve yeniden kaplama), geçici onarım (mekanik kelepçe) veya sadece “izleme” gibi net tavsiyelerde bulunulur.
Sonuç: Derinlerdeki Güvenilir Gözünüz
Sonuçta, su altı kaplama kontrolü, modern denizcilik ve mühendisliğin gerekli bir parçasıdır. Zira bu denetimler olmadan, altyapıyı koruyamaz, enerji taşıyamaz, gemileri verimli çalıştıramayız. En iyi sonuç tek bir teknolojiye bağlı değildir. Aksine, bütün teknolojileri bir arada kullanmakla elde edilir. Bu bağlamda, ekiplerimiz genel durumu görmek için kaplama görsel incelemesi yapar. Kaplama kalınlığını ölçmek için kuru film kalınlığı ölçümü yapar. Ayrıca zayıf yerleri bulmak için Holiday tespiti yapar. Firmamız, su altındaki tüm denetim ve ölçüm ihtiyaçlarınız için entegre dalış hizmetleri sunar. Projeleriniz için bu nedenle bizimle iletişime geçin. Derinlerdeki gücümüzü keşfedin.
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
