Deniz altı altyapısı, modern dünyanın enerji ve iletişim şebekelerinin temel taşıdır. Bu altyapı içinde boru hatları, platformlar ve deniz altı kabloları bulunur. Deniz altı altyapısı binlerce metre derinlikte, uzakta çalışır. Orada aşırı basınç ve yoğun korozyon sürekli sorun yaratır. Karadan kimse deniz altı altyapısının bütünlüğünü göremez. Bu yüzden su altı inceleme gerekir. Su altı inceleme, deniz altı altyapısının ömrünü belirlemek ve felaketleri önlemek için şarttır. Su altı inceleme, deniz altı altyapısının duvar kalınlığını yüksek hassasiyetle ölçer. Tahribatsız bir muayene (NDT) yöntemidir. Firmamız, bu yüksek teknolojiye dayalı su altı inceleme hizmetlerini yürütür. Bunun için sertifikalı NDT teknisyenlerine ve uzman profesyonel dalış ekibi birimlerine ihtiyaç vardır. Su altı drone teknolojisi bu hizmetlerin merkezindedir.
Su Altı Drone Nedir? (ROV ve AUV)
Su altı drone, uzaktan kumanda edilen bir robottur. Hava drone’u gibi düşünün ama havada değil, suyun içinde çalışıyor. Endüstriyel alanda su altı drone cihazlarına ROV (Remotely Operated Vehicle) adı verilir. Su altı drone cihazını yüzeydeki bir operatör kontrol eder. Operatör, su altı drone cihazını bir kabloyla gemiye ya da kıyıya bağlar. Kablo robotun gücünü verir. Aynı zamanda video sinyallerini ve komutları taşır. Böylece pilot robotun gördüklerini anında izleyebilir.
ROV ve AUV Arasındaki Fark Nedir?
- ROV (Remotely Operated Vehicle – Uzaktan Kumandalı Araç): ROV, en yaygın su altı drone türüdür. ROV bir operatör tarafından kontrol edilir. Operatör, yüzeydeki bir kontrol istasyonundan (genellikle bir gemi ya da konteyner) ROV’u yönlendirir. ROV bir göbek bağı (tether) ile yüzeye bağlanır. Bu bağ, ROV’a güç verir ve iletişim sağlar. ROV su altı inceleme ve offshore onarım işleri için çok uygundur.
- AUV (Autonomous Underwater Vehicle – Otonom Sualtı Aracı): AUV’lar farklıdır. Kabloları yoktur. (AUV’lar) önceden programlanır. AUV, görevini (örnek: 50 km’lik bir rotayı taramak) tek başına yapar. Sonra verileri indirmek için gemiye geri döner. AUV’lar genelde su altı boru hattı inşaatı öncesinde geniş alanları haritalar.
Neden İnsan Dalgıç Yerine Su Altı Drone Kullanılır?
Profesyonel dalış hizmetleri her zaman risk taşır. Çünkü derin sular insan hayatını tehlikeye atar. İşte bu yüzden mühendisler su altı drone teknolojisini riskleri ortadan kaldırmak için tasarlar.
Su Altı Drone: Derinlik ve Süre Limitlerinin Olmaması
İnsan dalgıç 50 metreye indiğinde, (dekompresyon zorunluluğu nedeniyle) sadece kısa bir süre kalabilir. İnsan dalgıç daha derine (mesela 150 metreye) inmek isterse, Satürasyon Dalışı yapmalı. Satürasyon Dalışı yapmalı; bu günler sürer ve milyonlarca dolara mal olur. Oysa su altı drone, binlerce metreye inebilir ve saatlerce, hatta günlerce kesintisiz çalışabilir. Metal yorgunluğu hissetmez, üşümez.
Su Altı Drone: Maliyet ve Verimlilik
Derin operasyonlarda Satürasyon Dalışı çok pahalıdır. Su altı drone ekibi çok daha hızlı hareket eder. Operasyonu düşük maliyetle tamamlar. Ayrıca, ROV’un topladığı dijital veri (video, sonar, lazer) daha nettir. Mühendisler ROV’un topladığı dijital veriyi inceleyerek daha doğru karar verir.
Su Altı Drone: Veri Kalitesi ve Tekrarlanabilirlik
Su altı drone (ROV ya da AUV), GPS ve sonar ile çalışır. Bu sayede, denetlediği her noktanın (örneğin bir çatlağın) tam konumunu kaydeder. Bir yıl sonra aynı noktayı tekrar incelemek istediğimizde, robotu aynı koordinata yönlendirebiliriz. Bu, hasarın zaman içinde nasıl değiştiğini görmek (trend analizi) için çok önemlidir.
Bir Su Altı Drone’un Anatomisi (Temel Bileşenler)
Bir su altı drone, birçok yüksek teknoloji bileşenden oluşur.
1. Kameralar ve Işıklar
Bunlar ROV’un “gözleri”dir. Genellikle yüksek çözünürlüklü HD/4K kameralar kullanılır. Derin deniz ise tam karanlıktır. Bu yüzden operasyonun başarılı olması için çok güçlü LED ışık sistemleri gerekir. Işıkların konumu (kameraya göre açısı) görüntü kalitesini belirler. Işıkları doğru konuma ayarladığımızda geri saçılmayı (backscatter) önleriz.
2. İticiler (Thrusters)
Bunlar robotun motorlarıdır. Genellikle elektrik motorlarıdır. ROV’un su içinde 360 derece hareket etmesini sağlar. (İleri-geri, yukarı-aşağı, sağa-sola, kendi etrafında dönme). Güçlü iticiler, ROV’un sert akıntılara karşı koyabilmesi için kritik öneme sahiptir.
3. Göbek Bağı (Tether/Umbilical)
Bu ROV’un yaşam hattıdır. Kablo, yüzeyden gelen yüksek voltajlı gücü ve fiber optik sinyalleri taşır. Ayrıca ROV’dan gelen video ve sonar verilerini yüzeye gönderir. Kablo, hem kırılmaya dayanıklı hem de nötr yüzerlikte tasarlanmaktadır.
4. Tether Yönetim Sistemi (TMS – “Garaj”)
Derin su operasyonlarında (50 metreden derin), ana kablonun (umbilical) ağırlığı ve akıntı direnci ROV’un hareketlerini zorlaştırır. Bu sorunu çözmek için “TMS” (Tether Management System) kullanılmaktadır.
- Nasıl çalışır?: Kablo Yönetim Sistemi (TMS), ROV’un “garajı” gibi davranan ağır bir kafestir. Ana gemi, ana kablo ile TMS’yi indirir.
- Serbest Hareket: ROV, bu garajın içinde durur. Çalışma alanına geldiğinde, garajdan 100-200 metrelik daha ince bir kablo (tether) ile ayrılır. Serbestçe çalışır. Böylece ROV, ana geminin veya ağır kablonun hareketlerinden zarar görmez.
5. Robotik Kollar (Manipulators)
Bu özellik, gözlem sınıfı (Eyeball) ROV’ları, çalışma sınıfı (Work-Class) ROV’lardan ayırır. Şöyle ki, çalışma sınıfı su altı drone, insan kolu gibi hareket eden çok fonksiyonlu robotik kollara sahiptir. Yani, gözlem sınıfı ROV sadece izler; çalışma sınıfı ROV ise iş yapar.
- Görevler: Bu kollar sayesinde ekipler su altı inşaat işlerini yapar. Bu kollar vana açar, numune alır, su altı kesim aletleri (hidrolik makaslar) kullanır ve enkaz parçalarını taşır.
6. Sensörler (Sonar, Lazer ve NDT Aletleri)
Kameralar bulanık suda işlevsiz kalır. İşte bu noktada sonar devreye girer. Ses dalgalarını kullanarak “görmeyi” sağlar. Lazer tarayıcılar, milimetrik hassasiyette 3D modelleme yapar. Ekipler, ROV’un kollarına su altı çatlak tespiti (ACFM) veya su altı ultrasonik test (UT) probları takar. Böylece robot, bir NDT teknisyeni gibi denetim yapar.
Su Altı Drone Kullanım Alanları (İnceleme ve Müdahale)
Şirketler, karaya temas eden her sektörde su altı drone sistemleri kullanır. Su altı drone teknolojisi, su altındaki riskleri yönetmek için standart bir yol sunar.
1. Offshore Enerji (Petrol, Gaz ve Rüzgar)
Bu sektör, su altı drone teknolojisinin ana kullanıcısıdır.
- Boru Hattı İncelemesi: ROV’lar, binlerce kilometrelik boru hatları boyunca yürütülür. (Offshore boru hattı tamiri için bu gereklidir). ROV, korozyon, çatlak, çapa hasarları veya oyulma (scour) arar.
- Platform (Jacket) Denetimi: Offshore inşaat ile kurulan platformların çelik ayakları ROV ile denetlenir ve yapısal bütünlük kontrol edilir ve kaynak dikişlerinde su altı çatlak tespiti yapılır.
- Offshore Rüzgar Enerjisi: ROV’lar, offshore rüzgar enerjisi türbin temellerini (monokazık) denetler. ROV’lar ayrıca kabloları (inter-array cables) kontrol eder ve gömülme derinliğini (burial depth) ölçer.
2. Telekomünikasyon (Fiber Optik Kablolar)
Bu teknoloji, su altı kablo döşeme projelerinin temel taşıdır. Nitekim, ROV sabanı (plough) izler ve kabloyu döşerken takip eder. Ayrıca, ROV kabloyu doğru derinliğe gömdüğünden emin olur. Eğer bir sorun çıkarsa, kablo koparsa, ROV kopuğu bulur. Böylece onarım ekibine (jointer) yardımcı olur.
3. Sivil Mühendislik ve Liman Hizmetleri
- Liman Duvarı ve Kazık İncelemesi: Liman duvarları ve iskele kazıkları korozyona uğrar. Profesyonel dalış ekibi yerine ROV kullanılarak bu yapıların durumu hızlıca denetlenir.
- Köprü ve Viyadük Ayakları: Köprü ayaklarının etrafındaki zeminde oyulma (scour) olup olmadığı ROV ile kontrol edilir. Köprü ayakları kontrolü, köprünün güvenliği için hayati önem taşır.
- Baraj ve HES Kontrolleri: Hidroelektrik santrallerinin su alma kapakları su altı drone ile denetlenir ve dalgıçları tehlikeli su akışına sokmadan inceleme yapılır.
4. Arama-Kurtarma (SAR) ve Adli Dalış
Arama-kurtarma dalış operasyonları tehlikelidir. Bu yüzden ekipler, dalgıçtan önce ROV gönderir. ROV, sonar kullanarak kayıp hedefi (batık araç, kayıp kişi) bulur.
- Batık Araç Çıkarma: ROV, batık araç çıkarma öncesi aracın durumunu, derinliğini ve pozisyonunu belirler. Ayrıca, kaldırma sapanlarının nereden bağlanacağına karar verilmesine yardımcı olur.
- Adli İnceleme: Suya atılan suç aletlerinin (silah, kasa vb.) bulunması için ekipler su altı drone kullanır.
5. Gemi ve Yat Bakımı (Marina Dalış Hizmetleri)
- Karina İncelemesi: Bir gemi veya yat alırken, gövdesi kontrol edilmeli. Su altı drone, karina, pervane ve dümeni hızlıca inceler ve kuru havuza girmeden hasar tespiti yapar.
- Deniz Sandığı (Sea Chest) Kontrolü: Gemi motorları soğutma suyu alır. Soğutma suyu alan ızgaralar tıkanır. Ekipler ROV ile ızgaraları hızlıca kontrol eder.
Bir Su Altı Drone Operasyonu Nasıl Yürütülür?
Bir su altı drone operasyonu, titiz bir planlama gerektirir.
- Planlama (Mobilizasyon): Önce, operasyon yöneticisi (Supervisor) görevi inceler. Hangi ROV tipinin (Gözlem veya Çalışma Sınıfı) kullanılacağını belirler. Sonra, operasyon yöneticisi ekip (Pilot, Teknisyen) ve destek gemisini organize eder.
- Kurulum (Deployment): Ekipler olay yerine vardığında, ROV kontrol konteynerini kurar. (Ekipler) ROV’u denize indirmek için A-Frame vinç veya gemi vinci kullanır.
- Dalış Öncesi Kontroller (Pre-Dive Checks): Pilot, ROV suya girmeden önce tüm sistemleri test eder. İticileri ve ışıkları kontrol eder. Kameraları ve robotik kolları da kontrol eder.
- Operasyon (Pilotaj): Sonra pilot, kontrol odasındaki ekranlardan ROV’u yönetir. Pilot, joystick ve konsolları kullanır. ROV’u hedefe yönlendirir. Pilot, aynı zamanda sonar ekranını ve video akışını izler.
- Veri Kaydı ve Raporlama: Su altı inceleme sırasında tüm video, sonar ve sensör verilerini kaydederiz. Operasyon bittiğinde, bu verileri analiz ederiz. Son olarak, müşteriye detaylı bir teknik rapor sunarız.
Neden Biz? Su Altı Drone Operasyonlarında Uzmanlık
Ekipler, su altı drone operasyonlarını yeterli birikim ve uygun ekipman olmadan sürdüremez. Çünkü soğukkanlı bir mühendislik tutumu eksikse, bu tür görevlerin başarıyla sonuçlanacağını hayal etmek neredeyse imkânsızdır. Nitekim firmamız ise, bu alanda Türkiye’nin en deneyimli ekiplerinden birini bünyesinde barındırıyor.
- Sertifikalı Ekipler: ROV pilotlarımız, teknisyenlerimiz ve mühendislerimiz uluslararası sertifikalara (IMCA gibi) sahiptir.
- Modern Ekipman Parkı: Gözlem sınıfı (Eyeball) ve Çalışma Sınıfı (WROV) dahil olmak üzere geniş bir su altı drone filosuna sahibiz. Ayrıca sonar, lazer ve manipülatör gibi tüm eklentilere sahibiz.
- Mühendislik Gücü: Biz sadece robot operatörü değiliz. Aynı zamanda, uzun yıllara yayılan deniz mühendisliği ve jeoteknik birikimine sahip deneyimli bir ekibiz. Her su altı drone operasyonu için özel fizibilite ve metodoloji raporları hazırlarız.
Sonuç: Derinlerdeki Güvenilir Gözünüz
Su altı drone teknolojisi, derin denizlerdeki gizli altyapıyı kontrol etmemizi sağlar. Çünkü bu teknoloji olmadan enerji ve iletişim ağlarını korumak zor olur. Su altı drone (ROV) çalışması, insan dalgıçtan daha güvenli, daha hızlı ve daha derine iner. Bu sebeple firmamız, zorlu su altı inceleme işlerini su altı drone teknolojisiyle ve mühendis ekibiyle birleştirir. Su altı drone hizmeti için lütfen firmamızla iletişime geçin. Böylece derin denizlerde su altı drone gücünü görebilirsiniz.
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
