Küresel endüstri, enerji güvenliği ve modern şehir hayatı; denizlerin ve okyanusların derinliğinde uzanan büyük bir ağa bağlıdır. Bazen gözden kaçan bu ağ su altı boru hatlarıyla kurulur. Su altı boru hatları petrol, doğalgaz ve şehirlerin su ihtiyacını karşılar. Atık suları derin denize boşaltır. Su altı boru hatları ve koruma yapıları, kıtalar arası iletişim kablolarını muhafaza eder. Su altı boru hatları önemli görevler üstlenir. Ancak su altı boru hatları, dünyanın en zorlu ortamı olan su altında kesintisiz çalışmak zorundadır. Tuzlu suyun güçlü yıpratma etkisi, ciddi hasarlara yol açabilir. Deniz tabanının hareketleri, gemi çapalarının çarpması ve yüksek basınç, bu hatların zamanla zarar görmesine yol açabilir. İşte o anda su altı boru onarım ekipleri devreye girer. Yani iyi tekniklerin ve insanların cesaretinin bir araya geldiği su altı boru onarım hizmetleri devreye girer. Bu hizmetler sadece bir tamir işi değildir. Aynı zamanda ekonomik fayda ve çevre güvenliği sağlar.
Su altı ortamında yapılan her müdahale risklidir. Karadakine göre çok daha zor, pahalı ve riskli. Yani su altı boru hattında en ufak bir sızıntı ya da kırık yol açabilir. Milyonlarca dolarlık üretim kaybına, geri dönülmez çevre felaketlerine ve büyük itibar kaybına yol açabilir. Dolayısıyla su altı boru onarım işleri hata kabul etmez. Hata payı olmayan birçok alanda uzmanlık isteyen işler. Bu makalede, su altı boru hatlarında görülen hasar türlerini inceleyeceğiz. Bu hasarların nasıl tespit edildiğini, yeni su altı boru onarım tekniklerini ve su altı boru onarım güvenlik kurallarını detaylıca inceleyeceğiz.
Su Altı Boru Hatlarında Hasar Olur ve Risk İncelenir
Onarım planlamasından önce hasarın kök nedeni (düşman) doğru tanımlanmalıdır. Su altı boru hatları, hareketli bir ortamda sürekli farklı baskılara maruz kalmaktadır. Hasar genelde üç grup içinde incelenir: Korozyon, Fiziksel Darbeler ve Doğal Hareketler.
Korozyon ve Malzeme Yorgunluğu
Deniz suyu içinde tuz ve mineraller var. Deniz suyu içindeki tuz ve mineraller, metaller için agresif bir elektrolit ortamı oluşturur. Metaller için çok agresif bir elektrolit yapar. Katodik koruma sistemleri ve özel kaplamalar, boru hatlarını korur. Ama zamanla zayıflar. Katodik koruma sistemleri ve özel kaplamalar zayıflar. Zayıflayan katodik koruma sistemleri, korozyon riskine yol açar. Zayıflayan özel kaplamalar elektrokimyasal korozyona yol açar. Pitting adı verilen çukurcuk korozyonu, boru duvarını inceltir. Ya da genel yüzey korozyonu boru et kalınlığını inceltir. İncelen boru et kalınlığı sonucunda boruda delinmeler meydana gelir. Petrol, gaz veya atık su gibi boru içinden geçen akışkanlar, iç korozyon ve erozyona neden olur. İç korozyon ve erozyon tetikler. Su altı boru onarım ihtiyacını en çok tetikleyen iç faktörlerdir.
Fiziksel Darbeler ve İnsan Faktörü
Deniz trafiğinin yoğun olduğu bölgelerde boru hatları risklere maruz kalır. Boru hatları gemi çapalarının sürüklenmesi ya da trol ağlarının takılması gibi dış etkilere maruz kalır. Ayrıca çıkan kazalar, boru hattında hasar oluşturur. Deniz tabanına döşenen kablolar ya da boru hatları montajı sırasında çıkan kazalar yani düşen nesneler borularda göçük, çatlak ya da tam kırılma oluşturur. Bu tür hasarlar genellikle ani olur ve acil boru onarımı gerekir.
Doğal Afetler ve Zemin Hareketleri
Deniz tabanı hiç sabit kalmaz, sürekli hareket eder. Depremler ve fay hareketleri zemini oyar. Su altı heyelanları ya da güçlü dip akıntıları boru hattının altındaki zemini oyar. Kendi ağırlığı ve akıntı yükü, desteksiz kalan boru hattını büker. Bu bükülme, boru hattı metalinin yorgunluğuna ve kırılmasına yol açar. Böyle bir durumda süreç sadece onarımla kalmaz. Su altı boru onarım süreci sadece boru hattını tamir etmekle kalmaz aynı zamanda zemini de sağlamlaştırır. Grout bags ya da mattressing gibi yöntemler zemini sağlamlaştırır.
Hasar Tespiti ve Sörvey Teknolojileri
Su altında, metrelerce derinlikte hasarı bulmak önemli bir adımdır. Bulanık ve karanlık bir ortamda hasarın yerini ve boyutunu belirlemek, onarımın başarılı olması için kritik bir adımdır. Geleneksel yöntemler artık kullanılmıyor. Yüksek teknoloji sörvey araçları hasarı tespit ediyor ve onarımı başlatıyor.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: ROV ve AUV
Bu robotlar keşif yapar. İnsanı riske atmadan derin sularda keşif yapar. Üzerinde yüksek çözünürlüklü kameralar, sonarlar ve lazer tarayıcılar bulunur. Bu ekipmanlar haritalar. Boru hattını santim santim haritalar. Görsel muayene ise hasarın durumunu gösterir. Sızıntının yerini, boru kaplamasındaki hasarı ya da anodik korumanın durumunu gösterir.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: Tahribatsız Muayene
Ekipler, onarım planlarken borunun kalan et kalınlığını belirler. Ultrasonik kalınlık ölçümü, manyetik parçacık testi ve radyografik test su altında da gerçekleştirilir. Dalgıçlar uygular. Ya da özel ekipmanlı uzaktan kumandalı sualtı araçları ultrasonik kalınlık ölçümü, manyetik parçacık testi ve radyografik test uygular. Ultrasonik kalınlık ölçümü, metaldeki incelmeyi belirler. Manyetik parçacık testi ve radyografik test su altı boru onarımının yama mı, kelepçe mi yoksa parça değişimi mi olacağını belirler. Sıkça uygulanan ultrasonik kalınlık ölçümü vb. testlerin sonuçları, karar verme sürecini kolaylaştırır.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: Akustik Kaçak Tespiti
Boru hattındaki sızıntılar ses çıkarır. Su altında belirgin bir ses çıkarır. Hidrofonlar ve akustik sensörler kullanarak tespit ederiz. Gözle görülmesi zor mikro sızıntıların yerini tam olarak tespit ederiz.
Su Altı Boru Onarım Yöntemleri: Kaynaklı Çözümler
Su altı onarımları sırasında; sektörde “Altın Standart” olarak kabul edilen ve uygulanan yöntem titizlikle kullanılmaktadır. Zira, bu gelişmiş yöntem; borunun orijinal bütünlüğüne en yakın sonucu verir ve adeta borunun, kurulum aşamasındaki eski sağlamlığına kavuşmasını sağlar. Kabul etmek gerekir ki, “Altın Standart” olarak bilinen bu yöntemle bile olsa, suyun içinde bir boruya kaynak yapmak; hem metalurji hem de fizik kuralları açısından son derece zorlayıcı bir süreçtir. Ancak, karşılaşılan tüm bu teknik zorluklara rağmen; su altı onarımları işinde “Altın Standart” uygulaması, gerçekten ve kusursuz bir şekilde işe yaramaktadır.
Hiperbarik Kaynak
Bu yöntem en iyi tamiri sağlar. İlk olarak, hasarlı bölgenin etrafına “Habitat” adı verilen su geçirmez bir oda yerleştirilir. Habitat suyla doluyken, ekipler içerisindeki suyu boşaltır, ortama solunabilir gaz basar ve kuru bir ortam sağlar. Dalgıç-kaynakçılar, kuru ortamda (Habitat içinde) tıpkı karadaki gibi kaliteli kaynak yapar.
Kaynak kalitesi mükemmeldir. Mükemmel kaynak kalitesi, boru ömrünü uzatır. Boru ömrü uzar çünkü kaynak kalitesi mükemmeldir.
Dezavantajı maliyetlidir. Çok maliyetlidir kurulumu zaman alır ve derinliğe bağlı olarak dalgıçlar için satürasyon dalışı gerektirir.
Islak Kaynak
Dalgıç su içinde yapar. Özel elektrotlarla doğrudan kaynak yapar. Islak kaynakta su, kaynak bölgesini hızla soğutur. Kaynak bölgesini çabuk soğutur. Metal çabuk kırılır ve hidrojen çatlağı riski yüksek olur.
Kullanım Alanı: Bu yöntem genellikle geçici onarımlar veya yapısal olmayan eklemeler için tercih edilir. Genellikle geçici onarımlar yani geçici tamir işleri, kurbanlık anotların montajı ya da yapısal olmayan eklemeler için tercih eder. Ancak gelişen elektrot teknolojisi sayesinde kullanıyor. İnsanlar yapısal onarımlarda da bu yöntemi daha çok kullanıyor.
Su Altı Boru Onarım Yöntemleri: Mekanik Çözümler
Kaynak yapmanın mümkün olmadığı durumlarda girer. Çok maliyetli olduğu veya acil müdahale gerektiren durumlarda mekanik onarım sistemleri devreye girer. Bu sistemler “Soğuk Onarım” olarak da adlandırılır. Ve yangın/patlama riskinin olduğu petrol/gaz hatlarında büyük avantaj sağlar.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: Mekanik Kelepçeler
Boru hattındaki yerel delinmeler çözümdür. Çatlaklar ya da korozyon bölgeleri için en hızlı çözüm. Ekipler, hasarlı bölgeye borunun çapına uygun, içi sızdırmazlık contalarıyla kaplı metal bir manşeti (kelepçeyi) takar. Hidrolik ya da manuel olarak sıkılan Mekanik Kelepçeler, sızıntıyı anında keser.
- Yapısal Kelepçeler: Sadece sızıntıyı kesmekle kalmaz. Borunun kaybettiği yapısal mukavemeti de geri kazandırır.
- Sızdırmazlık Kelepçeleri: Bu yöntem, basınç altında olmayan veya düşük basınçlı hatlarda kullanılır ve sadece sızıntıyı durdurur.
Mekanik Konnektörler ve Flanşlar
Borunun bir bölümünü bağlar. Tamamen kesip çıkarmak gerektiğinde yeni boru parçasını mevcut hatta bağlar. Kaynak yerine hidrolik sistemler kullanılır. Boru ucunu kavrayan ve metal-metal sızdırmazlık yapan hidrolik konnektörler kullanır. “Smart Flange” ya da “Morgrip” gibi patentli teknolojiler, su altında kaynaksız ve cıvatalı birleştirme sağlar. Mekanik konnektörler ve flanşlar yöntemdir. Su altı boru onarım projelerinde derin sularda en çok tercih edilen yöntemdir.
İleri Teknoloji: Kompozit Onarım Sistemleri
Son yıllarda malzeme bilimi çok ilerledi. Malzeme bilimi sayesinde su altı onarımları daha kolay hale geldi. Su altı onarımları için kompozit malzemeler sıkça kullanılıyor. Kompozit malzemeler kolaylaştırıyor. Su altı onarımları işini kolaylaştırıyor. Özellikle korozyon yüzünden mümkündür. Et kalınlığı kayıpları olduğunda boru kesmeden ya da kaynak yapmadan boru güçlendirmek mümkün. Boru kesilmeden veya kaynak yapılmadan hattın güçlendirilmesi mümkündür. Kompozit malzemelerle boru güçlendirebiliriz.
Su Altı Kürlenen Kompozit Sargılar, hasarlı bölgeye sarılır. Karbon fiber veya cam elyafı kumaşlar su altında kürlenebilen epoksi reçineyle ıslatıp hasarlı bölgeye sarar. Su Altı Kürlenen Kompozit Sargılar sertleştiğinde, çelikten daha dayanıklı bir dış kabuk oluşturur.
- Uygulama: Dalgıçlar önce yüzeyi temizler. Dalgıçlar, reçine emdirilmiş sargıyı uygular.
- Avantajları: Hafiftir korozyona uğramaz. Boru geometrisine kolayca uyum sağlar ve sıcak işlem gerektirmez.
Operasyonel Süreç ve Proje Yönetimi
Su altı boru onarım projeleri, sadece denizde yürütülen işlerden ibaret değildir. Yani su altı boru onarım projesi dayanır. Karada yapılan mühendislik ve planlama işlerine dayanır. Başarı gelir. Karada yapılan mühendislik ve planlama işlerinden gelir.
- Mühendislik ve Planlama: Ekipler, hasar verisini analiz eder ve en uygun onarım yöntemini seçer. Onarım parçaları özel olarak tasarlanır ve imal edilir. Simülasyonlar ve laboratuvar testleri, onarımın dayanıklılığını doğrular.
- Mobilizasyon ve Lojistik: Ekip gönderir. Yani onarım yapılacak yere uygun dalış destek gemisini, uzaktan kontrol edilen araç sistemlerini, dalış ekipmanlarını ve onarım malzemelerini gönderir. Ekip, tüm süreci yönetir. Deniz lojistiğini, hava durumu pencerelerini ve gümrük prosedürlerini bu aşamada yönetir.
- Yüzey Hazırlığı: Onarımın başarılı olması için tutarız. Borunun yüzeyini çok temiz tutarız. Boru üzerindeki beton ağırlık kaplamasını temizleriz. Korozyon koruma kaplamasını ve deniz canlılarını temizleriz. Bu temizlikte ekipler ultra yüksek basınçlı su jetleri ya da hidrolik kesicileri kullanır.
- Onarımın Uygulanması ve Test: Dalgıçlar veya ROV’ler onarımı gerçekleştirir. İşlem tamamlandıktan sonra, teknik personel onarımın başarısını basınç testi ve sızdırmazlık testleri yaparak kanıtlar.
Dalgıçlık: İnsan Faktörü ve Satürasyon Dalışı
Teknoloji ne kadar ilerlerse ilerlesin gereklidir. Tamir işlerinde insan eli hâlâ çok ince ve insan kararı hâlâ çok gerekli. Teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin, tamir işinde insan eli hâlâ gereklidir.Ama teknoloji daha da ilerledikçe zorlanıyor. İnsan vücudu zorlanıyor. İnsan vücudu sınırları zorlanıyor.
İki farklı yöntem var: Hava Dalışı ve Satürasyon Dalışı. Hava Dalışı yapan dalgıçlar dalar. Sığ sularda genelde 50 metreye kadar hava ya da Nitrox gibi gaz karışımıyla dalar. Hava Dalışı koşulları yeterli olur. Dalgıçlar Hava Dalışı koşullarını kabul eder. Derin sularda ya da uzun süreli büyük onarımlarda seçer. Dalgıçlar Satürasyon Dalışı tekniğini seçer. Satürasyon Dalışı tekniğinde dalgıçlar yaşar. Gemideki basınç odalarında çalışacakları derinliğin basıncına eşit bir ortamda yaşar. Dalgıçlar çıkar. Bir çan yani diving bell ile iş sahasına inip çıkar. Satürasyon Dalışı sayesinde dekompresyon yapmak zorunda kalmazlar. Her dalıştan sonra dalgıçlar saatlerce dekompresyon yapmak zorunda kalmazlar. Satürasyon Dalışı sayesinde dalgıçlar çalışır. Günlerce basınç altında kalıp çalışır. Bu teknik artırır. Su altı boru onarım projelerinin verimliliğini artırır ancak son derece yüksek güvenlik standartları ve maliyet gerektirir.
Sektörel Uygulama Alanları
Su altı boru onarım hizmetleri, sadece petrol ve gaz sektörüne ait değildir. Yani su altı boru onarım hizmetleri hitap eder. Geniş bir endüstriyel yelpazeye hitap eder:
- Petrol ve Doğalgaz: Yani deniz tabanındaki üretim hatları var. “Riser”lar ve platformlar arası iletim hatları var. Petrol ve doğalgaz sektörü; deniz tabanındaki üretim hatları ile en kritik onarım hizmetlerini alır.
- Su ve Kanalizasyon İdareleri: Şehirlerin içme suyu isale hatları geçiyor. Nehir ya da boğazdan geçiyor yani örneğin İstanbul Boğazı geçişleri. Derin deniz deşarj hatları da onarım bekliyor.
- Enerji Santralleri: Nükleer ve termik santrallerin boruları, özel standartlara uygun olarak yapılmaktadır. Soğutma suyu alma ve deşarj borularının bakımı yapılmalıdır. Soğutma suyu alma ve deşarj borularındaki tıkanıklık ya da hasar, santralin durmasına yol açar.
- Tuzlu Su Arıtma Tesisleri: Deniz suyu giriş borularındaki korozyon ve hasarların onarımı.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: Acil Durum Müdahale Planları
Boru hattı işletmecileri için kötüdür. En kötü şey aniden bir boru patlamasıdır. Bu yüzden büyük operatörler önlem alır. Acil Durum Boru Hattı Onarım Sistemleri üyeliği alır. Acil Durum Boru Hattı Onarım Sistemleri koyar. Olası bir hasar anında kullanılmak üzere önceden yapılmış onarım kelepçelerini, konnektörleri ve kaynak habitatlarını önemli noktalara koyar. Hasar anında girer. Onarım kelepçeleri, konnektörler ve kaynak habitatları hemen devreye girer su altı boru onarım süresi haftadan günlere düşer. Bizim işimizde hazırlıklı olmak önemlidir. Kriz yönetiminin en önemli parçasıdır.
Su Altı Boru Onarım Hizmetleri: Çevresel Sorumluluk ve Sürdürülebilirlik
Su altı borularında hasar oluştuğunda, genellikle sızıntı meydana gelir. Bu sızıntı; petrol ya da kimyasal içerdiğinde, deniz ekosistemi için tam bir felaket demektir. Onarım hizmetleri durdurur. Sızıntıyı mümkün olan en çabuk durdurur ve böylece çevreyi korur. Bu çok önemli. Tamir sırasında kullanılan yöntem ve malzemeler, deniz yaşamına zarar vermemelidir. Yeşil teknoloji ve çevre dostu tamir malzemeleri alıyor. Sektörde giderek daha fazla yer alıyor.
Sonuç: Geleceğe Yatırım ve Altyapı Ömrü
Sonuçta su altı boru onarım hizmetleri çalışır. Günümüzde enerji ve su güvenliğini koruyan görünmez bir kalkan gibi çalışır. Yani su altı boru onarım hizmetleri sayesinde dayanır. Milyarlarca dolarlık altyapı yatırımları daha uzun süre dayanır yeni bir şey yapmak yerine daha ucuzdur. Korozyonla mücadele, su altı boru onarım hizmetlerinin bir parçasıdır. Sismik güçlendirme adımdır. Su altı boru onarım hizmetlerinin bir diğer zorunlu adımıdır. Acil sızıntı müdahalesi gerekir. Su altı boru onarım hizmetlerinde hızlı bir yanıt gerekir. Planlı bakım kontroldür. Su altı boru onarım hizmetlerinin düzenli kontrolüdür. Tüm aşamalar ister. Teknik bilgi ve düzgün çalışma ister yani işin içinde çok şey var.
Gelecekte, kendi kendine çalışan robotların tamir yapabildiği teknolojilerin yaygınlaşması öngörülmektedir. Kendi kendine çalışan robotların tamir yapabildiği, akıllı malzemelerin kendini iyileştirdiği teknolojileri göreceğiz. Ama bugün sürdürür. Deneyimli dalgıçlar ve uzman mühendisler sundukları profesyonel çözümlerle derin denizlerde akışı sürdürür yani profesyonel çözümler tek yoldur. Uzman ekipler, su altında karşılaşılan teknik zorlukları profesyonel yöntemlerle aşmaktadır. Doğru teknik ve uzmanlıkla her engeli aşarız tamir edilemeyen boru yoktur. Tesis yöneticileri ve altyapı sahipleri ulaşmalı. Hizmetlere ulaşmalı çünkü sürdürülebilir işletme yönetiminde hizmetler vazgeçilmez bir parçadır.
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
