Deprem Anında Yapılması Gerekenler ve Doğru Davranışlar
Deprem anında yapılması gerekenleri bilmek, hayat kurtarmanın kilit noktalarından birisidir. Bu doğal afet sırasında paniklemek yerine, hayatımızı korumanın bazı önemli noktaları vardır. İlk olarak depremin başladığını hissettiğiniz anda sakin kalmaya çalışın. Panik, sağduyunuzu kaybetmenize neden olacağından, yanlış kararlar verebilirsiniz. Aceleyle hareket etmek yerine, şu anda içinde bulunduğunuz odada veya alanda güvenli bir konum bulmaya odaklanın. Genellikle, dayanabileceğiniz masa veya güçlü bir mobilya arayın. Büyüklükleriyle değil, size sağlamlığıyla güven veren herhangi bir dayanma noktası işinizi görebilir. Eğer bir masaya veya güçlü bir mobilyaya erişemiyorsanız, duvara yaslanın. Başınıza koruyucu bir şeyler bulun. Birkaç saniye gibi görünen uzun bir süre boyunca sarsıntı devam edebilir. Sabrı elden bırakmayın. Enkaz altında kalmamak için sağlam olmayan yapılardan uzak durmakta da fayda vardır.
Deprem bittikten sonra aceleci hareketler yapmak yerine yavaş ve dikkatli adımlar atmalı, çevrenizdeki insanların durumunu kontrol etmeli, yardıma ihtiyacı olanları belirlemelisiniz. Güvenli bir şekilde müdahale etmeyi bilmiyorsanız, profesyonel ekiplere bırakarak yalnızca yol gösterin. Depremzedelerin morali bozuk olabilir, onlara moral verin. Bu zorlu anlar, hayatımızı korumak için birbirimize destek olmamız ve dayanışma içinde hareket etmemiz gerektiğini gösterir. Dayanışmalı hareket etmeliyiz.
Deprem Öncesi Bilinç ve Hazırlığın Önemi
Türkiye’nin en büyük doğal tehditlerinden biri depremdir. Dolayısıyla, herkes tarafından çok dikkatli ve bilinçli olunması gerekiyor. Uzmanlar, maalesef depremin ne zaman ve nasıl geleceğini önceden bilemeyeceklerini sürekli olarak belirtiyor. Bunun için, hem deprem öncesi nasıl hazırlık yapılması gerektiği hem de deprem esnasında nasıl hareket edilmesi gerektiği konusunda bireyler tarafından ciddi önleme stratejileri geliştirilmelidir. Doğru ve gelişmiş bilgiyle donandığımızda, hayatı tehdit eden tehlike ve panik hissi azalır. Bilgili olmak ise bireylerin çok daha kontrollü ve güvenli kararlar almasına yardımcı oluyor. Bu sebeple, deprem hakkında doğru kaynaklardan tam ve açıklayıcı bilgiler almak çok önemlidir. Bu yaklaşım, büyük oranda can ve mal kaybını önlemektedir. Binalara daha güvenli bir yapı kazandırmanın yanı sıra, bu tasarımlar aynı zamanda insanların kişisel güvenlik bilincini de önemli ölçüde artırıyor. Böylece insanlar kendi güvenliklerine daha çok dikkat eder hale geliyor. Sonuç olarak, insan hayatının korunmasıyla birlikte, olası zararlar ve kayıplar da minimuma iniyor.
Davranışsal Güvenlik ve Eğitim
Bir yapı ne kadar güçlü olursa olsun, bireylerin yanlış hareketleri kendi güvenlikleri için bir tehdit oluşturabilmektedir. Dolayısıyla, herkes için kritik olan, deprem sırasında alınması gereken önlemleri ve yapılması gerekenleri çok iyi bilmektir. Bilginin doğruluğu doğrudan doğru ve hayat kurtaran davranışlara yol açar. Bu nedenledir ki aile, okul ve iş ortamlarında bu tür acil durum eğitimi rutin bir şekilde tekrarlanmalıdır. Çünkü düzenli eğitimler, bireylerin reflekslerinde doğru davranışları yerleştirerek tehlikeyi en aza indirmeye yardımcı olur. Bu yazıda, bunları detaylandırarak hayati önemi daha belirgin kılmayı amaçlıyoruz.
Güvenliğin İki Temel Unsuru: Yapısal ve Davranışsal Hazırlık
Deprem güvenliğini sağlamak için iki temel unsur bulunur: yapısal güvenlik ve davranışsal güvenlik. Bir binanın sağlam ve güvenlik ilkeleri açısından doğru tasarlanması hayati önem taşır. Ancak bu, sadece bir yöndür. Mühendisler, bu iki unsur arasındaki dengenin çok önemli olduğunun altını çiziyor. Güçlü bir bina, deprem anında hayatta kalmanıza yardımcı olan zaman ve güvenli mekanlar sunar. Doğru davranışlar da en kritik anlarda hayatı kurtarabilen adımları içeriyor. Dolayısıyla, deprem sırasında yapılması gerekenlerin belirlenmesi, yapısal güvenlik ile davranışsal güvenliğin birleşmesini sağlıyor.
Yapısal Güvenlik ve Güçlendirilmiş Binalar
Depreme karşı ilk savunma hattınız, içinde bulunduğunuz binanın kendisidir. Binalar, doğru bir şekilde tasarlandığında ve inşa edildiğinde, sakinlerine büyük bir koruma sağlar. Eski binaların depreme karşı güçlü olması için yenilenmeleri ya da güçlendirilmeleri çok önemlidir. Bazı eski metotlar ve yeni malzemeler birlikte çalışarak daha sağlam yapılar ortaya çıkarıyor. Uzmanlar, özellikle karbon fiber kullanmanın minimum ek yük ile maksimum dayanıklılık sağladığını ve oldukça başarılı olduğunu belirtiyor. Bir yapıyı güçlendirdiğiniz zaman, depremlere kolaylıkla dayanır ve yıkılmaz. Deprem anında doğru şeyi yapmak hayati öneme sahip olur. Bu bölümde, bu kritik anda nasıl daha güvenli kalınabileceği hakkında pratik tavsiyeler sunulmaktadır.
Davranışsal Güvenlik ve Doğru Hareket Tarzları
Yapınızın ne kadar güvenli olduğu şüphesiz önemli olsa da, deprem sırasında en büyük tehlikelerden biri bina içindeki sabitlenmemiş eşyalardır. Bir dolabın devrilmesi, bir pencerenin kırılması veya bir avizenin düşmesi ciddi yaralanmalara yol açabilmektedir. Bu nedenle, bireylerin deprem sırasındaki doğru davranışları, sağlam bir binanın sunduğu korumayı tamamlayarak hayatta kalma şansını artırır. İşte buradaki önem “Çök-Kapan-Tutun” gibi herkesin bilmesi gereken basit bir eylem planıyla başlar. Bu basit adım, sizi tehlikelerden korumak için büyük bir fark yaratır. Bu nedenledir ki deprem sırasında yapılması gerekenlerde doğru hareket tarzını öğrenmek ve uygulamak hayati önemdedir. Bu hareket planları aslında ne kadar basit ve hayat kurtarıcı olabileceklerini gösteriyor.
Deprem Anında Bina İçinde Yapılması Gerekenler
Deprem anlarında nelere dikkat etmeniz gerektiğini biliyor musunuz? Bulunduğunuz ortama göre (ev, ofis, AVM vb.) alınacak önlemlerde küçük farklılıklar olsa da, temel prensip değişmez: Sakin kalıp en yakın güvenli bölgeye sığının. Panikle hareket etmek yerine, bulunduğunuz yerde güvenli bir sığınak aramak hayati önem taşır. Deprem başladığında, çökün, üzerinize bir şeyler kapatın ve sağlam bir şeye tutunun. Bu basit hareket (Çök-Kapan-Tutun), sizi düşen ağır eşyalar, cam kırıkları veya diğer tehlikeli parçacıklar gibi tehlikelerin çoğundan koruyacak güvenli bir alan oluşturur. Depremle ilgili bu temel bilgilerin öğrenilmesi ve sıkça prova edilmesi kritik önem taşır. Çünkü bunlar, canınızı kurtarabilecek en temel faktörlerdir.
Deprem Anında Ev ve Ofis Ortamında Yapılması Gerekenler
Bir deprem aniden başladığında, en güvenli hareket, merdivenlere, balkonlara veya asansörlere yönelmekten kaçınmaktır. Bunun yerine, kendinizi sağlam bir masa, bank veya bir dizi mobilyanın altına sokabilirsiniz. Diz çökerek bedeninizi mümkün olduğunca küçültün. Başınızı ve ensenizi koruyun. Düşebilecek herhangi bir şeye karşı bir elinizle örtün. Diğer elinizle dayandığınız şeyden sıkıca tutunun. Uzmanlara göre, özellikle sabitlenmemiş olan ve deprem sırasında devrilme riski taşıyan büyük ve ağır eşyalardan (dolaplar, raflar, pencereler vb.) uzak durulmalıdır. Düşmeler veya kırılmalar ciddi yaralanmalara yol açabilmektedir. Deprem anında masa altına girilemiyorsa, insanlar kendilerini sağlam bir koltuk ya da baza gibi bir eşyanın yanına konumlandırarak koruyabilmektedir.
Deprem sona erince, sakince artçı sarsıntılara hazır olarak binayı terk etmelisiniz. Bir depremden sonra, ilk adım güvenli bir toplanma noktasına yönelmektir. Binaya geri dönmeden önce elektrik, gaz ve su bağlantılarını kesinlikle gözden geçirmelisiniz. Yetkililerden de onay almalısınız. Depremin ne zaman olacağını bilemesek de, deprem anında nasıl davranılacağını bilmek, paniği önlemek ve doğru kararları alabilmek için hayati önem taşır.
Deprem Anında Alışveriş Merkezi ve Kalabalık Alanlarda Yapılması Gerekenler
Kalabalık bir alanda, mesela bir alışveriş merkezi, sinema veya stadyumdayken deprem oldu diyelim. İşte böyle bir durumda en önemli olan şey, sakin ve soğukkanlı olmaktır. İlk olarak panikten uzak durulması gerekir. Aniden herkes dışarı kaçmaya çalışırsa, bu durumda insanlara zarar gelme tehlikesi doğacaktır. Bir kolon veya bir duvara yakın konumda güvenli bir şekilde bulunmanız daha faydalı olur. “Çök-Kapan-Tutun” hareketi, bu gibi durumlarda sizin emniyetinizi sağlar. Çömelin, başınızı ve boynunuzu koruyacak şekilde kapalı tutun. Yakındaki güvenli bir alandan tutunun. Özellikle camların, tavandaki ağır ışık sistemlerinin olduğu alanlardan uzaklaşmanız önemlidir. Ayrıca duyurulara dikkat edin. Görevlilerin uyarılarını dikkat ile takip edin. Sarsıntı kesildikten sonra çıkışlara doğru yürüyüş düzeninde ve sakin bir şekilde ilerlemeniz önemlidir. Kalabalık veya panik yaratmamaya özellikle dikkat etmeniz gerekecek. Aslında, deprem sırasında izlenmesi gereken kuralların en önemli tarafı, topluca sakin ve disiplinli bir davranış sergilemektir. Bu, diğer insanların da güvenliğine dikkat edilmesi gerektiği anlamındadır.
Deprem Anında Açık Alanda Yapılması Gerekenler
Deprem anındaki tedbirler sadece evlerde veya ofislerde uygulanabilecek önlemlerle sınırlı değildir. Açık havada, parkta, sokakta veya diğer dış mekanlarda da belirli bazı kurallara dikkat etmek hayati önem taşır. Çünkü düşen elektrik direkleri, kopan enerji hatları, kökünden sökülen ağaçlar veya yıkılan duvarlar gibi tehlikeler dışarıda da oluşabiliyor. Mühendislerin vurguladığı üzere, açık alandaki insanlar hızlı bir şekilde en güvenli bölgeye yönelmelidir. Kendilerini koruyabilmelidirler. Çevreyi sakin bir şekilde analiz ederek, potansiyel tehlikeleri tanımayı başarmak da dış mekânda hayati önem arz eden noktalardan birisidir. Panik yapılmaması da en çok vurgulanan hususlardandır.
Deprem anında ne yapacağını bilemiyorsanız, en temel şey güvenli bir yer bulmaktır. Eğer açık havadaysanız ve binaların yakınındaysanız, ilk iş olarak binalardan hızla uzaklaşmanız lazımdır. Dış cephelerden düşebilecek cam parçaları, sıva döküntüleri veya diğer dış cephe malzemelerinden korunmayı ihmal etmeyin. Ayrıca, elektrik direkleri ve hatları da tehlike arz ediyor. Kopma ve çarpmadan uzak durmak için önleminizi alın. Genel olarak, park gibi geniş, açık alanlar en güvenli kabul ediliyor.
İşte burada bazı basit ama etkili adımları takip edebilirsiniz. İlk olarak, yere çömelin. Bu daha stabil bir pozisyon sağlayacaktır. Sonrasında, ellerinizi kullanarak başınızı ve boynunuzu koruyun. Bu basit adımlar, olası zararları minimuma indirmek amacıyla önemlidir. Deprem sırasında sarsıntılar sizin ayakta durmanızı engelliyorsa, mümkün olduğunca güvende kalabilmeniz için hemen harekete geçmeniz çok önemlidir. Taş veya kaya düşme tehlikesi olan bölgelerde veya heyelan riski bulunan dağ yamaçlarında bulunmaktan kaçının. Ayrıca, eğer kıyı kesimindeyseniz, yetkililerin tsunamilerle ilgili olarak vereceği yönlendirmelere kesinlikle uyun. Yüksek bir yere güvenli bir şekilde çıkarak canınızın güvenliğini sağlayabilirsiniz.
Deprem Sonrası İletişim
Deprem sonrası telefon kullanımınıza dikkat edilmelidir. Acil durumlar haricinde eş zamanlı arama yapılmamalıdır, aksi takdirde iletişim hatları kilitlenebilmektedir. Sevdiklerinizi güvende olduğunuzdan haberdar ettiğiniz zaman, kısa mesaj (SMS) gibi toplu mesaj uygulamalarını kullanmak gerekir. Bunun yanında deprem anında nelere dikkat etmek gerektiğini bilmek gerekiyor. Deprem sonrası iletişimi toplu olarak bozmamaya ve yardıma ihtiyacı olan insanların temas kurabilmesini desteklemek amacıyla telefonları kullanmaktan kaçının. Acil durumların dışında bu önemlidir. Sevdiklerinizi durumunuzdan haberdar etmek için kısa mesaj (SMS) veya diğer internet uygulamalarını kullanmayı göz önünde bulundurmak çok önemlidir.
Deprem Anında Araçta Yapılması Gerekenler
Deprem anında aracınızdaysanız, ne yapmanız gerektiğini bilmek hayati önem taşır. Yalnızca binalar veya açık alanda değil, sürüş sırasında depremin etkilerini görebilirsiniz. Mühendis ve sürüş güvenliği uzmanlarının önerileri, araçta güvenliğinizi korumanıza yardımcı olabilmektedir. Diğer trafik katılımcılarını da korumanıza yardımcı olur. Araçlar da depremden olumsuz etkilenir. Örneğin, yol koşulları veya sarsıntının etkisiyle kontrolü kaybedebilir veya hasar görebilirsiniz. Bu gibi durumların meydana gelmesini engellemek veya en aza indirmek için, uzmanların tavsiyelerini dinlemek önemlidir. Böylece, hem kendi can güvenliğinizi hem de diğer kişilerin güvenliğini sağlayarak, potansiyel riskleri en aza indirgeyebilirsiniz. Sürüş esnasında deprem anında aracın durumu veya yol koşulları nedeniyle oluşabilen tehlikelerden kendinizi korumanın önemini unutmamak gerekmektedir. Uzmanlara kulak verip bu kritik anlarda aldığınız önlemler, çok büyük bir fark yaratır.
Sarsıntı başladığında, arabadaysanız, sakince fren yaparak güvenli bir yerde durmaya çalışın. Elektrik direkleri, trafik ışıkları, üst geçitler veya köprüler gibi tehlikeler olmamasına dikkat edin. Uzmanlara göre, motoru kapatıp dörtlü ikaz ışıklarını yakmak ve sarsıntı geçene kadar araç içinde beklemek en güvenli yöntemdir. Camları kapatmalı ve sarsıntı süresince kesinlikle dışarı çıkmamalısınız. Araç içinde kalmak, dışarıdan düşebilecek nesnelere karşı koruyucu bir kalkan görevi görür ve daha güvenlidir. Tünel, köprü veya çok katlı otopark gibi tehlikeli bir ortamdaysanız, arabayı hemen terk etmeniz gerekebilmektedir. Örneğin, aracı terk etmeniz gereken tehlikeli bir durumdaysanız (köprü altı vb.), kontağı kapatıp anahtarı üzerinde bırakarak ve kapıları kilitlemeden çıkmak, acil durum ekiplerinin aracı çekebilmesi için önemlidir. Ardından, sakin ve hızlı bir şekilde etrafınıza bakarak, bir sonraki güvenli açık alana süratle yönelmelisiniz. Eğer araç içindeyseniz ve ne yapmanız gerektiğini biliyorsanız, panik yapmadan güvenli bir alana ulaşmaya odaklanın.
Toplu Taşımada Deprem Anı
Toplu taşıma araçlarının içerisinde bulunuyorsanız, en önemli şey sürücünün ya da görevli personelin vereceği yönlendirmeleri dinlemektir. Güvenlik talimatlarına riayet etmektir. Panikle hareket etmek yerine, sakin bir şekilde aracın içindeki tutamaklara veya demirlere sıkıca tutunulmalıdır. Söylenen talimatlara uymak çok önemlidir. Hareket anında, aracın sarsıntısı nedeniyle düşmek istemiyorsanız aracın içerisindeki destekler ve tutamaklardan yardım alarak kendinizi korumalısınız. Toplu taşıma araçları durduğu anda, yani kapıların açılmasıyla birlikte güvenli şekilde dışarıya çıkabilirsiniz. Mühendisler, özellikle metro gibi sistemlerde, enerji hatlarına ve ray sistemlerine yakın alanların risk arz ettiğini belirtmektedir. İşte bu nedenlerden dolayı, tüm yolcuların görevlilerin direktiflerine uyması gerekiyor. Bu şekilde, toplu taşıma araçlarındaki herkesin güvenli seyahat etmesi sağlanabilmektedir.
Deprem Öncesi ve Sonrası Hazırlıklar
Biliyoruz ki, deprem anında doğru tepki almak çok büyük bir önem taşıyor. Buna karşın, bu anı daha güvenli hale getirmek için alınması gereken önlemler var. Eğer ev veya bina sahibi iseniz, deprem olmadan önce yapabileceğiniz çok şey bulunmaktadır. İşte risklerin önemli ölçüde azaltılmasının anahtarı da burada yatıyor. Bir mühendisin görüşüne göre, deprem karşısındaki güvenlik süreci, sadece bir binayı güçlendirme değil, daha çok topluca bir güvenlik bilinci ve ön hazırlık meselesidir. Bu ön hazırlık esas olarak iki temel başlıktan oluşuyor. Binaların güvenliğinin sağlanmasına odaklanan “yapısal tedbirler” ve bireylerin kişisel olarak nasıl tepki vereceklerini öğrenmesine dayanan “kişisel hazırlık” bu başlıklardandır.
Uzmanlar, deprem karşıtı analizlerine başlarken mevcut binaların durumu ile ilgilenmektedir. Bu inceleme sırasında, toprağın yapısını ve binadaki taşıyıcı sistemini titizlikle inceliyorlar. Gerekirse, modern teknikleri kullanarak bina güçlendirme projeleri oluşturuyorlar. Bu süreçte, ev sahibi olmak sorumluluk istiyor. Bu nedenle güvenilir mühendislerle birlikte çalışmak çok önemlidir. Uzman mühendisler, binanın temelindeki her detaya odaklanır. Zemin, temel, kolon ve katlar bu detaylardandır. Her ayrıntı titiz bir şekilde incelenerek binanın güvenli ve stabil hale getirilmesine çalışılıyor. Binalar bu uzman kontrollerin ardından güvence altına alındıysa, bireylerin kendi rollerini oynaması gerekiyor. Herkes, can güvenliğini sağlamak için deprem karşıtı önlem çantasını daima hazır bulundurmalıdır. Aileleriyle buluşma noktalarını önceden tayin ediyorlar. Evdeki tahliye egzersizlerine düzenli şekilde katılan bu kişiler, deprem sırasında yapılacaklar listesini ezberler. Bu kritik bilgilerin rehberliğinde hareket etme alışkanlığını edinmiş oluyorlar.
Bilinçli Toplum ve Afet Hazırlığı
Deprem gibi durumlarda, insanların davranışları sadece kendilerini değil, çevrelerindeki herkesi de etkiler. Sakin ve bilinçli hareket eden kişiler, çevresindeki panik yapanlara örnek olmalarının yanı sıra, toplumun genel güvenliği açısından da çok önemlidir. Eğitim gören ve hazırlıklı bir toplum, deprem ya da başka felaketler sırasında panik yapmanın yerine organize şekilde davranır. Doğru adımlar atarlar. Bu durum kurtarma ve ilk yardım çalışmalarını daha da etkili kılarken, insanların hayatta kalma şansı artar. Afetlere karşı bilgili olmak her bireyin öğrenmesi gereken bir şeydir. Ancak afet bilincini bir toplumsal korunma kültürü olarak benimsemek çok daha önemlidir. Bu bilinç toplumda bir bütün olarak oluşturulduğunda, bireyler birbirlerine destek olur. Panik yerine daha mantıklı ve yardımsever davranışlar sergilenir.
Okullar, iş yerleri ve tüm kamu alanlarında düzenli olarak afet eğitimleri verilmesinin önemi büyüktür. Özellikle düzenli tatbikatlar yoluyla insanlar doğru davranışları kazanıp bunları bir refleks gibi gösteriyor. Her bireyin deprem çantası hazırlaması ve toplanma noktalarının bilinmesi önemlidir. Aile içi bir afet planının varlığı gibi temel önlemler, toplumun genel güvenlik düzeyini önemli ölçüde artırabiliyor. Bu tür hazırlıklar sadece bireysel sorumluluk değildir. Toplum içinde birbirimize karşı hissettiğimiz bir toplumsal görev olarak da değerlendiriliyor. Sonucunda da, deprem esnasında yapılması gerekenleri öğrenen, uygulayan ve etrafıyla paylaşan kişiler, depremin zararını minimize edebiliyor. Güçlü toplum bilinci ile güvenli yapılar bir araya geldiğinde, deprem sadece doğal bir olay olarak kalır. İnsanların bilinçlenmesi ve gerekli önlemleri alması, bu tür durumlarda çok büyük bir fark yaratır. Eğitim, bilinçlendirme ve planlama, her durumda insanların hayatını kurtarabilen önemli araçlardır.
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
