Eski Binalar Neden Güçlendirilmelidir? Kapsamlı Rehber
Eski Binalar Neden Güçlendirilmelidir? Genel Bakış
Türkiye’de depremler herkes için büyük bir tehlike oluşturur. Bu yüzden ülkemizde yaşayan insanlar önemli bir sorumluluk taşımaktadır. Depreme karşı alınacak tedbirler bu sorumluluğun en önemli parçasını oluşturur. Yeni yapılan binalar, modern yönetmeliklere göre tasarlandıkları için daha az risk taşır. Modern teknikler kullanılarak inşa edildikleri için daha az risk altındadır. Fakat depremi yaşamış veya yıpranma oranı fazla olan binaların durumu farklıdır. Böyle binalarda afet durumunda yıkılma riskleri oldukça yüksektir. Sonuç olarak, bina sahiplerinin bu sebeplerden dolayı güçlendirme çalışması başlatması gerekmektedir. Eski binaları güçlendirmenin gerekliliği hem yasal hem de vicdani bir sorumluluktur. Bu sorunun cevabı çeşitli teknik ve sosyal etkenlerde yatar.
Güçlendirmenin Önemi ve Gerekliliği
Deprem konusunda uzman olanlar güvenlik açısından tehlike arz eden binalara müdahale edilmesinin gerekliliğini vurgular. Uzmanlar bina güçlendirme çalışmalarının yapılması gerektiğinin altını çizer. Çünkü bu çalışmaların depremlerde yaşanabilecek can ve mal kayıplarını engellediği bilinmektedir. Güçlendirme yöntemlerinden birinin uygulanması, yapının güvenliği açısından önemlidir. Mülkiyet sahiplerinin bu yöntemi sıkça tercih etmelerinin sebebi binanın yıkılmasını engellemektir. Ayrıca binanın çökmesinden kaynaklı zararları engellemek için de bu yol izlenmektedir. Böylelikle binalar çok daha sağlam bir hale getirilebilmektedir.
Eski Bina Güçlendirme İhtiyacını Doğuran Sebepler
Eski binaların modern teknik standartlarına uygun olmayan yapısı onları depreme karşı dayanıksız hale getirmektedir. Binanın temel donatılarında kullanılan çeliğin zamanla paslanması bu sorunun en büyük sebeplerinden biridir. Ayrıca harç içindeki kumun özelliklerini kaybetmesi de binanın dayanıklılığını azaltmaktadır. Binalarda çevresel etkenler ve altyapı çalışmalarına bağlı olarak deformasyonlar meydana gelmektedir. Bu durum bina güçlendirme çalışmalarının yapılması gerekliliğini göstermektedir. Sonuç olarak 20 yıldan önce inşa edilmiş binaların sahiplerinin binalarını yeniden gözden geçirmesi önemlidir. Belirli aralıklarla risk analizleri yaptırmaları büyük önem arz etmektedir. Ek olarak mülk sahiplerinin beton kalite kontrolü yaparak malzemelerin kalitesini detaylı bir şekilde ölçtürmesi gerekmektedir.
Eski Binalar Neden Güçlendirilmeli: Eski Deprem Yönetmeliklerinin Yetersizliği
Günümüzdeki deprem yönetmelikleri daha gelişmiş mühendislik bilgilerini içerir. Ancak özellikle 2000 yılı öncesinde inşa edilen yapılar daha eski yönetmelikler doğrultusunda yapılmıştır. Bu eski kurallar depreme karşı kuvvetleri daha düşük hesaplar. Ayrıca donatı detaylandırma kuralları da yetersizdir. Örneğin eski kurallara göre kolondaki etriye aralıklarını dar tutma zorunluluğu yoktur. Dolayısıyla eski bir binanın yasal olarak ruhsatlı olması bile günümüz güvenlik standartlarını karşılamayabilmektedir. İşte bu durum eski yapıların güçlendirilmesinin temel sebebidir. Eskiden uygulanan kurallara göre inşa edilmiş bir bina günümüzde “riskli yapı” kategorisine dahil edilir.
Eski Binalar Neden Güçlendirilmeli: Malzeme Yıpranması ve Yorulması
Yapı malzemeleri zamanla aşınır ve özelliklerini kaybedebilir. Beton zamanla karbondioksit ile reaksiyon göstererek karbonatlaşır. Bu durum betonun koruyucu alkali özelliklerini kaybetmesine sebep olur. Koruyucu tabakası zarar görmüş çelik donatılar nem ve hava ile temas ederek paslanmaya başlar. Bu paslanma sürecine korozyon denir. Donatının taşıma kapasitesini azaltabilir. Ayrıca yapıların ömrü boyunca maruz kaldığı rüzgar ve trafik gibi etkenler malzemelerde yorulma etkisi yaratabilmektedir. Bu da malzemelerin iç yapısında mikroskobik çatlaklara (yorulma çatlaklarına) yol açar. Mühendisler bu yıpranmaları da onararak eski yapı güçlendirme projelerinde çalışır.
Eski Binalar Neden Güçlendirilmeli: Dönemin İnşaat Teknikleri ve Kalite Eksikliği
Eski yapıların inşa edildikleri zaman dilimlerinde günümüzdeki gibi bir kalite kontrol mekanizması bulunmaz. Beton genellikle şantiye alanında elle karıştırılarak hazırlanırdı. Bu durum ise beton kalitesinin standart olmadığını ve çoğunlukla düşük olduğunu ortaya koymaktadır. Ayrıca bazı bölgelerde maliyetleri azaltmak adına deniz kumu kullanıldığı vurgulanmaktadır. Mühendisler deniz kumu içindeki tuzdan dolayı donatıların paslanmasını hızlandırdığını ifade eder. İşçilik kalitesinin genellikle yetersizliklerden dolayı daha düşük olduğundan bahsedilmelidir. Donatının projeye uygun olarak yerleştirilmemesi ya da pas payının eksik olması gibi hataların sıklıkla yapıldığı vurgulanmaktadır. Bu faktörlerin hepsi eski yapılardaki risk durumunu açıklamaya yardımcı olur.
Yığma Binalar Neden Güçlendirilmelidir?
Yığma yapılar depremde en fazla hasar gören yapılar olarak tanınır. Çünkü genellikle profesyonel bir mühendisin gözetiminde inşa edilmez. İnsanlar bu tür yapıları kendi başlarına oluşturur. Mühendisin eksikliği binanın dayanıklılığını ve taşıyıcı düzenini olumsuz etkiler. Bu yüzden depremin etkilerinden bu tür yapılar daha fazla etkilenebiliyor. Ayrıca yığma yapıların ana malzemesi tuğla veya taştır. Bu malzemeler rüzgar gibi doğal olaylar tarafından aşınmaya maruz kalabilmektedir. Bu durum bazen yığma yapının bozulmasına yol açar. Yığma bina sahiplerinin binalarını güçlendirmek zorunda oldukları kesindir. Bu sebeple güçlendirme çalışmaları hayati derecede önemlidir. Özellikle eski binalar için büyük bir gerekliliktir.
Yığma Binalarda Eski Bina Güçlendirme Yöntemleri
Mühendisler yığma yapıları güçlendirirken daha gelişmiş teknikler kullanır. Özellikle çatlakların onarımı küçük sorunlar için bir çözüm olarak kabul ediliyor. Çimento şerbeti ve çimento enjeksiyonu gibi uygulamaları genellikle riskli yapıların tamirinde kullanılıyor. Bu enjeksiyonlar duvar içindeki boşlukları doldurarak duvarın sağlamlaştırılmasına yardımcı oluyor. Ayrıca epoksi reçinesinin ve sıva sökülmesi de yığma yapıların güçlendirilmesinde önemli teknikler arasında yer alır. Bazen de duvarın yüzeyine çelik hasır donatısı yerleştirip üzerini püskürtme beton ile kaplamayı tercih ediyorlar. Bu işlem duvarın hem dayanıklılığını hem de esnekliğini artırarak güçlenmesine yardım ediyor. Yüklenici şirketlerin yığma yapılar için çeşitli yöntemler uygulayabildiği elbette bilinmektedir.
Riskli Binalarda Kaliteli Malzeme ve Uzman Firma Seçimi
Riskli binaların güçlendirilmesinde önemli olan şey iyi bir firmayla çalışmak ve doğru malzemelerin kullanılmasıdır. Kaliteli malzemeler kullanılması hem sonucu iyileştirir hem de depremin zararlı etkilerinden korur. Ayrıca uygulanan teknikler de riskli bina güçlendirmesinde önemlidir. Bu yüzden mal sahiplerinin uygulanan yöntemler ve kullanılan malzemelere dikkat etmesi gerekmektedir. Böylece binanızı güvenli hale getirmek için uygun bir bina güçlendirme çalışması yaptırabilirsiniz. Bu, bilinçli bir mülkiyet sahibinin atacağı en doğru adımdır.
En Kaliteli Bina Güçlendirme Malzemeleri
Bina güçlendirme çalışmalarında çeşitli malzemeler kullanılıyor. Bu malzemeler yapı tipine göre değişebiliyor. Örneğin ahşap binaları onarmak için kullanılan malzemeler ile yığma binaları onarmak için gereken malzemeler birbirinden farklı olabiliyor. Ayrıca betondan yapılmış binalarda da çeşitli malzemelerin kullanıldığı göze çarpıyor. Uzmanlar yapıların özelliklerine göre uygun malzemelerin seçileceğini belirtiyor. Son yıllarda karbon fiber ve benzeri malzemelerin öne çıktığını vurguluyorlar. Binanın sağlamlaştırılmasını sağlayacak esnek malzemeler de şirketler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Uzmanlar uzun ömürlü ürünleri tercih etmenin önemine dikkat çekmektedir.
Eski Bina Güçlendirme Süreci Nasıl İşler?
Eski binaların güçlendirilmesinin önemi üzerine sorulduktan sonra sürecin nasıl işlediğini anlamak da önemlidir. Normalde süreç bilimsel ve teknik adımlarla ilerler. İlk olarak uzman bir mühendislik ekibi bina üzerinde detaylı bir analiz yapar. Bu çalışma sonucunda deprem riskini belirlemek için bir “performans analizi” raporu hazırlanır. Bu rapor daha sonrasında güçlendirme projelerinin temelini oluşturur. Raporun sonucuna göre mühendisler en uygun güçlendirme yöntemini belirleyerek bir proje hazırlarlar. Proje belediyeden onay aldıktan sonra deneyimli uygulama ekiplerince hayata geçirilmektedir.
Adım 1: Başvuru ve Ön Değerlendirme
Eski yapı güçlendirme sürecinin başlangıcı genellikle mülk sahiplerinin lisanslı bir mühendislik firması ile iletişime geçmesidir. Mülk sahiplerine genellikle firmanın referansları ve deneyimlerini aramaları öneriliyor. Firma başvuruya cevap vererek binayı ziyaret ederek ilk değerlendirmeyi gerçekleştirir. Bu değerlendirmenin ardından binanın genel durumunu, göz ile görülen hasarları ve yaşını inceliyorlar. Ayrıca orijinal projeler hakkında bilgi isteyerek teknik bir inceleme yapıyorlar. Bu ilk değerlendirmenin ardından mülkiyet sahibine sürecin genel hatları hakkında bilgi veriyorlar. Aynı zamanda detaylı analiz için yapılacak testleri ve yaklaşık maliyetleri de bu noktada paylaşıyorlar.
Adım 2: Deprem Performans Analizi
Deprem performans analizi, eski bina güçlendirme projelerinde en kritik adımdır. Bu değerlendirmeye göre mühendisler önce binanın mevcut durumunu belirler. Ardından orijinal projelerini incelerler. Saha çalışması sırasında beton kalitesini öğrenmek amacıyla karot numuneleri alınır. Ekipler demir donatının durumunu kontrol eder. Bina için zemin etüdü raporu hazırlanarak oturduğu zeminin özellikleri belirlenir. Mühendis toplanan verileri bilgisayar yazılımlarına işler ve binanın üç boyutlu modelini oluşturur. Daha sonra bu model üzerinde olası depremin simülasyonlarını yaparak binanın tepkisini analiz eder.
Eski Bina Güçlendirme ve Kentsel Dönüşüm Karşılaştırması
Bina güçlendirme yerine binanın yenilenmesinin tercih edilmesi hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Bu, bilinen bir işlemdir. Ayrıca oldukça maliyetli ve uzun süren bir süreçtir. Güçlendirme teknikleri daha düşük maliyetli ve kolay uygulanabilir olmaları sebebiyle daha çok tercih edilir. Yapılan güçlendirme çalışması sonucunda binalar dayanıklılıklarını maksimum seviyeye çıkarmış olurlar. Kentsel dönüşüm ise riskli binaların yıkılıp yerlerine yeni binaların inşa edilmesini ifade eder. Bu süreçte bina sakinleri evlerinden uzak kalma durumuyla karşı karşıya kalabilirler. Yeni imar yönetmelikleri yüzünden mülklerde metrekare kayıpları yaşanabilmektedir. Teknik olarak mümkün olduğunda güçlendirme tercih edilen bir seçenek haline geliyor. Eski binanın güçlendirilmesi için önemli bir karar oluyor.
Sonuç: Eski Binalar Neden Güçlendirilmelidir?
Eski yapıların güçlendirilmesinin önemi açıktır. Öncelikli olarak depreme karşı korur ve can güvenliğini sağlamaktadır. Hem de mülkiyet değerini artırarak ekonomik ve sosyal faydalar sunar. Kentsel dönüşümün getireceği bekleme süreleri ve maliyetlerden kurtulmayı sağlar. Mevcut yapının genel güvenliğine katkıda bulunarak toplum olarak sorumluluklarımızı yerine getirmiş oluruz. Birlikte daha güvenli bir gelecek inşa ederiz
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
