Deniz altı altyapısı, modern dünyada enerji ve iletişim ağlarının temel taşıdır. Deniz altı altyapısı içinde boru hatları, platformlar ve deniz altı kabloları bulunur. Bu deniz altı altyapısı, denizin binlerce metre derinliğinde, uzakta çalışır. Orada aşırı basınç ve yoğun korozyon sürekli bir sorun olur. Karadan kimse deniz altı altyapısının bütünlüğünü göremez. Bu yüzden, su altı ultrasonik test gerekir. Deniz altı altyapısının ömrünü belirlemek ve felaketleri önlemek için bu test şarttır. Kısacası, su altı ultrasonik test, deniz altı altyapısının duvar kalınlığını yüksek hassasiyetle ölçer. Tahribatsız bir muayene (NDT) yöntemidir. Firmamız, bu yüksek teknolojiye dayalı su altı inceleme hizmetlerini yürütür. Bunun için sertifikalı NDT teknisyenleri ve uzman profesyonel dalış ekibi birimleri gereklidir.
Görünmez Düşman: Sualtı Korozyonu Neden Tehlikelidir?
Su altı ultrasonik testin ana hedefi korozyonu tespit etmektir. Su altı ultrasonik test çelikteki korozyonu tespit eder. Çelik su altında hızla kendi yapısını kaybeder.
1. Su Altı Ultrasonik Test: Genel Korozyon (General Corrosion)
Bu, aslında çelik yüzeyin tuzlu su ve oksijenle yavaşça incelmesidir. Su altı ultrasonik test yapılmazsa, çelik yüzey yıllar içinde sessizce zayıflar. Sonuç olarak, beklenmedik bir anda çelik yüzey yük altında çökebilir.
2. Su Altı Ultrasonik Test: Çukur Korozyonu (Pitting Corrosion)
Bu, en tehlikeli korozyon türüdür. Korozyon, yüzeyde eşit dağılmaz. Onun yerine, metalin zayıf bir noktasında (kaplama hatası vb.) yoğunlaşır. Küçük bir noktadan (veya İğne ucu benzeri) başlayarak metalin içine doğru derin bir çukur açar. Dışarıdan küçük görünen bu hasar, aslında yapının delinmesine neden olabilir. İşte bu yüzden su altı ultrasonik test, bu pitting çukurlarının derinliğini ölçmek için kritiktir.
3. Su Altı Ultrasonik Test: Mikrobiyolojik Etkili Korozyon (MIC)
Midyeler ve yosunlar gibi deniz canlıları çelik yüzeye yapışır. Bu yapışma, sadece biyolojik kirlenme (biofouling) değildir. Midyeler ve yosunlar altında oksijensiz bir ortam oluşur. Bunun sonucu olarak, oksijensiz ortamda sülfat indirgeyen bakteriler çoğalır. Bu bakteriler asit üretir. Asit ise metal çeliği hızla aşındırarak zarar verir. Mikrobiyolojik etkili korozyon, nitekim, normal korozyondan çok daha agresiftir.
Su Altı Ultrasonik Test (UT) Nedir?
Su altı ultrasonik test, temel olarak ses dalgalarını kullanarak su altında bir malzemenin kalınlığını ölçer. Bu yöntem sıklıkla kullanılır.
Çalışma Prensibi: Yankı (Echo)
Bu teknik, tıbbi ultrason veya gemi sonarı ile aynı prensipte çalışır.
- Sinyal Gönderme: Dalgıç, prob adı verilen özel bir cihazı metal bir yüzeye koyar. Bunun üzerine cihaz yüksek frekanslı bir ses dalgası gönderir. Nitekim bu ses dalgası insan kulağının duyamayacağı kadar yüksektir. Yani cihaz bu dalgayı ultrasonik puls olarak gönderir.
- Yankı Alma: Bu ses dalgası, metalin içinde ilerler. Metalin arka duvarına (iç yüzeyine) çarpar. Ardından yankı yaparak proba geri döner.
- Hesaplama: Cihaz (UT metre) ses dalgasının metal içinde gidip gelme süresini nanosaniye hassasiyetiyle ölçer. Cihaz, malzemenin ses hızını (çelik için yaklaşık 5920 m/s) bilir. Bu süreyi anında kalınlık ölçümüne çevirir (örnek: “12.5 mm”).
Ekiplerimiz Neden Bu Yöntemi Tercih Ediyor?
- Tahribatsızdır (NDT): Yapıdan numune (karot) alınmasına gerek yoktur. Malzemeye zarar vermeden denetim yapılır.
- Yüksek Hassasiyet: Su altı ultrasonik test milimetrenin yüzde birine (0.01 mm) kadar hassas ölçüm yapar.
- Tek Taraflı Erişim: Kalınlığı ölçmek için boruya ya da duvara girmeye gerek yoktur. Sadece dış yüzeye temas etmek yeterlidir.
- Hızlı Sonuç: Dalgıç probu yüzeye dokunduğu anda, teknisyen hemen ekranda sonucu görür.
Su Altı Ultrasonik Test Uygulama Alanları
Ekiplerimiz su altı ultrasonik test hizmetlerini verir. Bu hizmetleri çok farklı yapılara uygular.
1. Denizcilik Sektörü (Gemi ve Yüzer Yapılar)
Bu, marina dalış hizmetlerinin en kritik parçasıdır.
- Sınıflandırma Kuruluşu Denetimleri (Class Survey): Sınıflandırma kuruluşları (DNV, ABS, Lloyd’s vb.) gemilerin beş yılda bir karina (gövde) denetimi yapmasını şart kılar. Dolayısıyla, gemilerin belli aralıklarla kontrol yapması gerekir. İşte bu noktada, su altı ultrasonik test, gemiyi kuru havuza çekmeden bu denetimi yapmaya izin verir. Hatta, uzmanlar bu işleme UWILD (Underwater Inspection in Lieu of Drydocking) der.
- Karina Kalınlık Ölçümü: Dalgıçlar geminin gövdesini belirlenmiş bir ızgara (kılavuz) sistemine göre tarar. Dalgıçlar yüzlerce noktadan kalınlık ölçümü alır. Kalınlık ölçümü sayesinde bir “korozyon haritası” çıkarılır ve [bu harita] korozyonun en çok nerede yoğunlaştığını gösterir.
- Satın Alma Öncesi Sörvey (Pre-Purchase Survey): Bir armatör ikinci el bir gemi almadan önce geminin su altı kısmını bilmek ister. Su altı ultrasonik test, geminin sac sağlığını ortaya koyar. Su altı ultrasonik test, sürpriz onarım maliyetlerini engeller.
2. Offshore Enerji Sektörü (Petrol, Gaz ve Rüzgar)
Bu testler, offshore bakım ve offshore onarım operasyonlarının temel taşıdır.
- Platform Ayakları (Jacket Legs): Petrol ve gaz platformlarının çelik ayakları sürekli dalga ve akıntı yükü altındadır. Dalgıçlar, özellikle “sıçrama bölgesi” (splash zone) denilen en riskli alanı denetler ve su altı desteklerini (brace) ultrasonik test ile denetler.
- Riser ve Boru Hatları: Deniz tabanından platforma petrol taşıyan riser boruları ve ana su altı boru hattı inşaatı hatları korozyona maruz kalır. Su altı ultrasonik test ile bu boruların et kalınlığı ölçülür.
- Offshore Rüzgar Türbinleri (OWT): Offshore rüzgar enerjisi santrallerinin temelleri (monokazık ya da jacket) aynı riskler altındadır. Ekip, devasa yapıların ömrünü UT testleriyle izler.
3. Sivil Yapılar (Limanlar, Köprüler, Barajlar)
- Liman Kazıkları (Steel Piles): Bu çelik kazıklar, rıhtım ve iskeleleri tutar. Korozyon en çok burada meydana gelir. Su altı ultrasonik test, kazıkların ne kadar daha dayanacağını gösterir.
- Köprü ve Viyadük Ayakları: Özellikle çelik temellere sahip köprü ayaklarının (örn: Haliç Metro Köprüsü) su altı denetimleri bu yöntemle yapılır.
- Baraj Kapakları ve Cebri Borular: Ekipler, hidroelektrik santrallerinin su altındaki metal kapaklarını denetler. Türbinlere su taşıyan cebri boruları da korozyona karşı bu yöntemle denetleriz.
Sualtı Ultrasonik Test Operasyonu: Adım Adım Süreç
Başarılı bir su altı ultrasonik test operasyonu, titiz bir prosedür gerektirir.
Aşama 1: Planlama ve Risk Analizi
İlk olarak, operasyon yüzeyde başlar. Mühendisler yapının planlarını inceler. Riskli bölgeleri (örneğin: önceki onarım yerleri, kaynak dikişleri) belirler. Dalgıç ekibi, operasyon sahasındaki akıntı, derinlik ve görüş mesafesine bakar. Bir Sağlık, Güvenlik ve Çevre (HSE) planı oluşturur.
Aşama 2: Yüzey Hazırlığı (En Zorlu Kısım)
Su altı ultrasonik test cihazları temiz bir yüzey ister. Ancak su altındaki yapılar neredeyse her zaman biyolojik kirlenme (biofouling) ile kaplıdır. Dalgıç, ölçüm yapmadan önce bu katmanı temizlemek zorundadır.
- Elle Kazıma (Scraping): Hafif kirlilik için dalgıçlar basit el aletleri (kazıyıcı) kullanır.
- Hidrolik Fırçalama (Hydraulic Brushing): Hidrolik fırçalama, kalın kekamoz ve midye katmanlarını temizler. Güçlü bir şekilde dönen ve yüzeye basan hidrolik fırçalar sayesinde yüzey hızlıca temizlenir.
- Yüksek Basınçlı Su Jeti (Water Jetting): En inatçı kaplamalar ve pas tabakaları için dalgıç, özel “su jeti” tabancaları kullanır ve 3000-5000 PSI basınçta su püskürtür. Kısacası, temizlik işlemi, çoğu zaman ölçüm işleminden daha uzun sürer.
Aşama 3: Dalış Operasyonu (Satıh Destekli Dalış)
Ekipler (veya Bu teknik işlerde) SCUBA (tüplü dalış) kullanılmaz. Çünkü SCUBA’nın hava limiti vardır, iletişimi yoktur ve tehlikelidir. Sadece “Satıh Destekli Dalış” (SSD) sistemi kullanılır.
- Umbilical (Yaşam Hattı): Dalgıcın havası, iletişimi ve video sinyali bir hortum (umbilical) ile yüzeydeki dalış kontrol istasyonuna bağlıdır.
- İletişim: Dalgıç, kaskındaki mikrofonu sayesinde yüzeydeki süpervizörle sürekli konuşur (“Ölçüme başlıyorum”, “Yüzey temiz”, “Değer 10.2 mm”).
- Canlı Video (CCTV): Dalgıcın kask kamerası, mühendis ve müşteri için operasyonu anlık olarak gösterir. Bu sayede mühendis ve müşteri tüm süreci izleyebilir. Mühendis, aynı anda dalgıcıya “Prob’u biraz sağa kaydır” gibi talimatlar verir ve böylece dalgıcıyı yönlendirir.
Aşama 4: Ölçüm (A-Scan ve Kuplant)
Dalgıç, temizlediği yüzeye dikkatlice probu koyar. Dalgıç, probu yerleştirir.
- Kuplant (Couplant): Ses dalgaları havada ya da su ile prob arasındaki boşlukta hareket edemez. Dalgıç, prob ile metal yüzey arasına kuplant adı verilen bir jel ya da gres sürer. Ancak su altı ultrasonik test için en iyi kuplant suyun kendisidir. Bu yüzden prob, suyun içinden geçmesini sağlayan özel bir tasarıma sahiptir.
- A-Scan Ekranı: Yüzeydeki NDT teknisyeni, cihazın ekranında A-Scan adı verilen bir grafik görür. Bu grafik ses dalgasının yankılarını gösterir. Teknisyen doğru yankıyı (arka duvar yankısı) seçer. Teknisyen bu seçime göre kalınlığı onaylar. Böylece teknisyen yanlış ölçümleri (örnek olarak pasın içindeki bir boşluktan gelen yankı) engeller.
Aşama 5: Haritalama (Gridding)
Biz sadece rastgele ölçüm yapmıyoruz. Ölçümleri planlıyoruz. Özellikle gemi incelemelerinde gövdeyi harf ve rakamlarla (A1, B5, C3 gibi) sanal karelere bölüyoruz. Dalgıç her kareden beş nokta ya da daha fazla nokta ölçüm alıyor. Ölçüm verileri, hangi bölgenin ne kadar aşındığını net bir “korozyon haritası” olarak gösteriyor. Korozyon haritası, ölçüm sonuçları sayesinde ortaya çıkıyor.
İleri Seviye Sualtı Ultrasonik Test Teknikleri
Standart kalınlık ölçümü (A-Scan) yeterli olmadığında, ekibimiz devreye girer. Daha iyi su altı ultrasonik test yöntemlerini kullanır.
1. Phased Array Ultrasonik Test (PAUT)
Su altı ultrasonik test teknolojisi zirvededir.
- Avantajı: Tek bir probla metalin içini 3 boyutlu tararız. Bu tarama tıbbi ultrasonda bebeğin görüntüsü alınması gibidir. Sadece çatlakları değil, aynı zamanda çatlakların boyutunu, yönelimini ve derinliğini de görürüz. Bu yüzden, hiperbarik kaynak gibi kritik onarımların denetiminde teknoloji kullanırız.
2. Time-of-Flight Diffraction (TOFD)
Ekiplerimiz bu tekniği, özellikle çatlakların boyutunu (yüksekliğini) hassas bir şekilde ölçmek için kullanır. Su altı ultrasonik test cihazı, iki prob (biri verici, biri alıcı) kullanır. Sesin bir çatlaktan sekme süresini ölçerek boyut tespiti yapar.
Robotik Çözümler: ROV Tabanlı Ultrasonik Test
Dalgıçlar için su altı inceleme operasyonları derinlik arttıkça tehlikeli hale gelir. 50 metreden daha derin (veya satürasyon dalışının maliyetli olduğu) yerlerde, bu işi robotlara (ROV) yaptırırız.
- Çalışma Sınıfı ROV (WROV): Ekiplerimiz, robotik kol (manipulator) taşıyan güçlü ROV’lar kullanır.
- Ultrasonik Test Probu Entegrasyonu: Uzaktan Kumandalı Araç, robotik koluyla NDT uzmanı gibi çalışır. Önce yüzeyi hidrolik fırça ile temizler. Sonra su altı ultrasonik test probunu yüzeye nazikçe bastırır ve ölçüm alır.
- Manyetik Paletli Sürüngenler (Magnetic Crawlers): Ekiplerimiz, gemi gövdeleri ya da büyük boru hatları için, yüzeye mıknatıslarla yapışan robotlar kullanıyor. Robotlar tekerlekleriyle ilerliyor. Robotların üzerindeki ultrasonik test probu otomatik olarak sürekli tarama yapıyor. Robotlar tarama yaparken aynı anda hareket ediyor.
Sonuç: Kapsamlı Raporlama (Veriyi Bilgiye Dönüştürme)
Su altında ultrasonik test yapmak, işin sadece yarısıdır. Ekibimiz, topladığı binlerce kalınlık ölçümünü yüzeye koyar ve anlamlı hâle getirir. Şirketimiz, bu verileri inceler ve müşteriye tam bir teknik rapor sunar:
- Korozyon Haritaları (Mapping): Hangi bölgelerin ne kadar aşındığını net bir “korozyon haritası” olarak gösteririz.
- Kalan Ömür Hesabı (RLA): Mevcut korozyon hızına (corrosion rate) bakarız. Bu korozyon hızı sayesinde yapının ya da boru hattının ne kadar daha güvenle çalışabileceğini hesaplarız.
- Mühendislik Değerlendirmesi ve Öneriler: En önemli bölüm budur. Mühendislerimiz, toplanan tüm verilere dayanarak hasarın ciddiyetini analiz eder. (Örn: “Korozyon seviyesi kabul edilebilir limitlerin dışındadır.”). Son olarak, acil onarım, bir sonraki bakımda onarım veya sadece izleme gibi net tavsiyelerde bulunuruz.
Su altı inceleme ve raporlama, modern denizcilik ve mühendislikte çok önemlidir. Çünkü sistemler olmadan altyapıyı koruyamaz, enerjiyi taşıyamaz, acil durumlara müdahale edemez. En iyi sonuç tek bir teknolojiye bağlı değildir. Aksine, tüm teknolojilerin birlikte çalışmasıyla gelir. Bu bağlamda, ekiplerimiz geniş alanları taramak için Sonar kullanır. Ayrıca, hedefi bulmak için ROV gönderir. Ve en hassas işleri yapmak için profesyonel dalış ekibi görevlendirir. Firmamız su altı inceleme ve raporlama sunar. Dahası, denizcilik ve mühendislik projeleriniz için entegre dalış hizmetleri sunar. Projeleriniz varsa lütfen firmamızla iletişime geçin. Böylece derinlerdeki gücümüzü keşfedin.
Youtube videolarımızı izlemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Daha fazla bilgi almak ve bizimle iletişim kurmak için buraya tıklayabilirsiniz.
