Dünyadaki en ölümcül doğal afetlerden olan depremler bugüne dek sayısız insanın hayatını kaybetmesine neden oldu. Dünyadaki tektonik plakaların hareket etmesi, birbirine çarpması veya kırılması nedeniyle ortaya çıkan depremlerden bazıları gerçekten tahmin edilemeyecek derecede büyük. Söz konusu depremler yalnızca can ve mal kaybına değil, aynı zamanda bazı ülkelerin tamamen dışa bağımlı hale gelmesine ve belirli bölgelerin demografik yapısının değişmesine de neden olabiliyor.
Peki bugüne kadar gerçekleşmiş olan dünyanın en büyük depremleri hangileridir? Gelin, dünyanın en büyük depremi nerede oldu ve sonuçları nasıldı birlikte bakalım.
Tarihin Gördüğü En Büyük Depremler ve Etkileri
Dünyamızda bulunan levhaların sürekli olarak hareket ediyor veya kırılıyor olması şiddetli depremleri de beraberinde getiriyor. Ülkemizde de büyük yıkıma neden olan ve dünyanın en büyük depremleri arasında bulunan 6-7 Şubat depremleri, bu acı deneyimi bizim de yaşamamıza neden oldu. Peki dünyanın en büyük depremleri arasında ilk 10 sırada hangi depremler bulunuyor?
10 – 2012 Hint Okyanusu Depremi – 8,6
11 Nisan 2012 tarihinde, Hint Okyanusu’nun yaklaşık 22,9 kilometre derinliğindeki bir noktasında meydana gelen depremin merkez üssü Endonezya’nın Sumatra Adası’nın batısına yakındır. Dünyanın en büyük depremleri arasında onuncu sırada yer alan bu depremin hemen ardından 8,2 büyüklüğünde bir artçı sarsıntı da meydana gelmiştir. Depremin en belirleyici özelliği büyük depremlerin aksine dikey olarak değil, yatay olarak hareket eden levhalardan kaynaklanmış olmasıdır. Bu nedenle büyük tsunamiler oluşmamış, can kaybı sınırlı kalmıştır. Bazı yerleşim yerlerinde ciddi hasarlar meydana gelmiştir.
9 – 1950 Tibet, Assam Depremi – 8,6
15 Ağustos 1950 tarihinde Tibet’in Assam bölgesinde meydana gelen deprem nedeniyle yaklaşık olarak 1500 ila 3000 arasında insan yaşamını yitirmiştir. Depremin özellikle dağlık bölgelerde etkili olması ve iletişim olanaklarının sınırlı kalması nedeniyle özellikle arama kurtarma çalışmalarında ciddi aksaklıklar yaşanmıştır. Dünyanın en büyük depremleri arasında yer alan bu yıkıcı sarsıntının etkilediği köyler toprak kaymalarının da etkisiyle neredeyse yerle bir olmuştur.
8 – 1965 Rat Adası Depremi – 8,7
Alaska’da bulunan Rat Adası’nda, 2 Şubat 1965 tarihinde gerçekleşen depremde 780 ila 1000 arasında bir can kaybı yaşanmıştır. Böylesi büyük bir depremde can kayıplarının sınırlı olması, bölgedeki nüfusun çok yoğun olmamasıyla ilgilidir. Bazı binalar zemindeki sıvılaşma nedeniyle yerin 2 kat altına kadar batmış, yollarda büyük çatlaklar oluşmuştur. Deprem sonrası oluşan tsunami dalgaları 10.7 metreye kadar ulaşmıştır. Bölgede büyük depremlerin sıklıkla yaşanıyor olması nedeniyle kapsamlı deprem analizi çalışmaları yapılmış ve bölgedeki yapılar bu analizlerin sonuçlarına göre inşa edilmeye başlamıştır.
7 – 1906 Ekvador ve Kolombiya Depremi – 8,8
31 Ocak 1906 tarihinde meydana gelen bu depremde Kolombiya kıyılarında yaşayan yaklaşık 500 insan hayatını kaybetmiştir. Ekvador’a kadar uzanan tsunami dalgalarının neden olduğu ölüm sayılarının ise 500 ila 1500 arasında olduğu düşünülmektedir. Dünyanın en büyük depremleri arasında bulunan bu sarsıntının yarattığı tsunami dalgaları Hawaii, Japonya, Kaliforniya kıyılarına kadar ulaşsa da burada ciddi bir probleme neden olmadı.
6 – 2010 Maule, Şili Depremi – 8,8
Yakın tarihte gerçekleşen dünyanın en büyük depremleri arasında yer alan bu yıkıcı afet 27 Şubat 2010 tarihinde meydana gelmiştir. Depremin Maule bölgesinin sahiline yaklaşık 3 km mesafede meydana gelmesi mal kaybının artmasına neden olmuştur. Can kaybıysa son derece sınırlı kalmıştır. Depremin yıkıcılığının çok büyük olmasının en önemli nedenlerinden biri sarsıntının yaklaşık olarak 3 dakika boyunca devam etmesidir. Ayrıca tsunami nedeniyle Şili’nin pek çok güney kasabası ciddi zarar görmüştür.
525 kişinin hayatını kaybettiği depremde yaklaşık 370.000 bina zarar görmüş, tahminlere göre 1.5 milyon insan evsiz kalmıştır. Altyapının, köprülerin, yolların, enerji hatlarının büyük ölçüde zarar görmesi yaklaşım 30 milyar dolarlık bir ekonomik kayıp yaratmıştır. Ayrıca bu deprem, deprem araştırmalarının ve tsunami uyarı sistemlerinin geliştirilmesine büyük ölçüde katkı sağlamıştır.
5 – 1952 Kamçatka, Rusya Depremi – 9,0
4 Kasım 1952 tarihinde, Pasifik Okyanusu’nun Kamçatka Yarımadası yakınlarında meydana gelen depremde yaklaşık 10.000 ila 15.000 kişi hayatını kaybetmiştir. Depremden Kamçatka Yarımadası’nın yanı sıra Kuril Adaları da önemli ölçüde etkilenmiştir. Depremin neden olduğu 15 metrelik tsunami dalgaları Hawaii, Peru, Şili ve Yeni Zelanda’ya kadar ulaşmış, özellikle Hawaii Adaları’nda ciddi hasara neden olmuştur. Bölgede sıklıkla depremler ve volkanik patlamalar meydana gelse de 1952 yılındaki bu deprem dünyanın en büyük depremleri arasındaki yerini almıştır.
4 – 2011 Tohoku, Japonya Depremi – 9,1
11 Mart 2011 tarihinde meydana gelen Tohoku depremi, yakın dönemde dünyada meydana gelen en büyük depremdir. Ayrıca 21. yüzyılda dünyanın en büyük depremi olarak kayıtlara geçmiştir. Depremin ana sarsıntısı yaklaşık olarak 6 dakika sürmüştür. Bu depremde Pasifik levhası, Avrasya levhasının altına doğru kaymıştır. Deprem yollara, demiryollarına, havalimanlarına, barajlara ciddi hasar vermiştir. Deprem sonrası 125.000’e yakın bina tamamen çökmüş, 275.000’e yakın bina yarı çökmüş, 750.000’e yakın binaysa kısmen hasar almıştır. Deprem 15.000’den fazla kişinin ölmesine, 6.150’den fazla kişinin yaralanmasına neden olmuştur.
Depremde sonra oluşan tsunaminin dalgaları 40 metreye kadar ulaşmıştır, hızıysa saate 700 kilometreyi bulmuştur. Depremin en ciddi etkilerinden biriyse Fukushima’da bulunan nükleer santralde 7. seviye erime meydana gelmesidir. Bu durum ciddi bir nükleer felaketi de beraberinde getirmiştir. Bu olaydan sonra nükleer standartlara yönelik güvenlik standartları güncellenmiş, daha katı hale getirilmiştir. Ayrıca bina güçlendirme çalışmalarında devrim niteliğinde gelişmeler yaşanmıştır. Bu deprem, dünyanın en büyük depremleri arasında dördüncü sıraya yerleşmiştir.
3 – 2004 Sumatra Depremi – 9,1
26 Aralık 2004’te gerçekleşen ve yaklaşık 8 ila 10 dakika süren bu deprem, tarihin en uzun süre devam eden depremlerinden biridir. Depremden Hindistan dışında Hint Okyanusu’nda bulunan Endonezya, Sri Lanka, Tayland gibi ülkeler de ciddi oranda etkilenmiştir. Depremde yalnızca binalar değil, altyapı da ciddi zarar görmüştür. Deprem sonrasında yaklaşık 230 bin kişi hayatını kaybetti ancak kayıp insanların da dikkate alınmasıyla birlikte bu rakamın 280 bin kişiye ulaşabileceği tahmin edilir.
Bu depremde kırılan fay uzunluğu göz önünde bulundurulduğunda, gezegenimiz dünya tarihindeki en büyük depremi yaşamıştır. Ayrıca şiddet bakımından dünyanın en büyük 3 depremi arasına girmiştir. Depremde 30 metreye ulaşan tsunami dalgaları meydana geldi, çok sayıda yapı hasar gördü.
2 – 1964 Büyük Alaska Depremi – 9,2
27 Mart 1964 tarihinde gerçekleşen Büyük Alaska Depremi “Kutsal Cuma” olarak adlandırılır. Yaklaşık 4,5 dakika süren bu deprem Amerika’da kaydedilmiş olan en şiddetli deprem olarak dünyanın en büyük depremleri arasında ikinci sırada yer alır. Bölgede yer alan yaşam alanlarının sayısının az olması, can kaybının sınırlı olmasına neden olmuştur. Hem deprem hem tsunami nedeniyle ölen insanların sayısı yalnızca 139’dur. 9,2 büyüklüğündeki deprem başka büyük depremlerin, yani artçı sarsıntıların yaşanmasına da neden olmuştur.
1 – 1960 Valdivia, Şili Depremi – 9,5
22 Mayıs 1969 tarihinde meydana gelen deprem dünyanın en büyük 10 depremi arasında birinci sırada yer alır. Bugüne kadar dünyada daha şiddetli bir deprem kaydedilmemiştir. Yaklaşık 10 dakika süren deprem sonucunda 25 metreye kadar ulaşan tsunami dalgaları meydana gelmiştir. Tsunami dalgalarının bu kadar kısa kalmasının temel nedeni depremin dikey değil, yatay bir düzlem üzerinde gerçekleşmiş olmasıdır. Güney Amerika bölgesinde ciddi bir yıkıma neden olan bu depremde ölenlerin sayısı net değildir. Fakat dünyanın en büyük depremleri göz önünde bulundurulduğunda ölüm sayısının son derece düşük olduğu düşünülmektedir.
Beşoğlu Endüstri ile Binanızı Güçlendirin, Depreme Hazırlıksız Yakalanmayın!
Bugüne kadar şiddetli depremler nedeniyle büyük can ve mal kayıplarının yaşanmasının en önemli nedenlerinden biri depreme dayanıksız yapılar. Her ne kadar dünyanın en büyük depremleri en dayanıklı yapıları bile yıkıp geçiyor olsa da gerekli önlemleri almak konusunda aceleci davranmak son derece önemli.
Beşoğlu Endüstri olarak sismik güçlendirmeden yapısal tasarıma, deprem analizinden tahribatsız test sistemlerine kadar geniş bir hizmet ağıyle binalarınızı depreme dayanıklı hale getiriyoruz. Gerçekleştirdiğimiz analizler sayesinde yapı sağlığına yönelik kapsamlı raporlar hazırlıyoruz. Siz de binalarınızı depreme dayanıklı hale getirmek veya yapı sağlığı konusunda kapsamlı bilgi almak isterseniz, hemen şimdi bizimle iletişime geçebilirsiniz.